هادی منصوری خواه - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، واحد ورامین- پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران
محمد چمنی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
ناصر کریمی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، واحد ورامین- پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران
قباد عسگری جعفر آبادی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، واحد ورامین- پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران
کاظم کریمی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، واحد ورامین- پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران

اطلاع از نیاز مواد مغذی روزانه دام های چرا کننده در مراتع مناطق مختلف آب و هوایی، به ­منظور محاسبه ظرفیت چرا در طرح های مرتعداری، ضروری است. در همین راستا، نیاز انرژی قابل متابولیسم روزانه در سطح نگه ­داری برای نشخوارکنندگان کوچک وحشی چرا کننده در مراتع پارک ملی لار بررسی شد. برای این منظور با توجه به میانگین مقادیر شاخص های کیفیت علوفه گونه های مرتعی و سهم آن ­ها در ترکیب گیاهی مرتع، مقدار انرژی قابل متابولیسم در کیلوگرم علوفه خشک مراتع مورد چرا برآورد شد و با مد نظر قرار دادن نیاز انرژی قابل متابولیسم روزانه نشخوارکنندگان کوچک وحشی، مقدار علوفه تامین کننده نیاز روزانه دام برای محاسبه ظرفیت چرای جداگانه این حیوانات در مراتع منطقه برآورد گردید. با استفاده از وزن واحد دامی نشخوارکنندگان کوچک وحشی، میزان انرژی قابل متابولیسم نگه ­داری مورد نیاز روزانه دام­ های چرا کننده با دو روش معادله  MAFF و جدول NRC در مراتع مورد مطالعه تعیین شد. گونه های علوفه مورد چرای دام­ ها در مرحله گل دهی در مراتع مورد مطالعه شناسایی و جمع آوری شد و میانگین درصد CP، ADF، DMD و میزان ME  (مگاژول) آن­ ها در هر کیلوگرم علوفه خشک مراتع به ­ترتیب برابر با ۰/۱۷±۱۲/۴۲، ۰/۲۸±۳۷/۵۹، ۰/۲۸±۵۷/۸۱ و ۰/۰۷±۷/۸۹ مگاژول تعیین شد. هم­ چنین میزان انرژی قابل متابولیسم روزانه برای این دام ­ها نظیر: بز نر، بز ماده، قوچ و میش به ­ترتیب برابر با ۱/۲۵±۱۶/۳۲، ۱/۳۶±۱۴/۰۷، ۱/۳۷±۱۳/۶۷ و ۱/۲۱±۱۱/۵۸ مگاژول در روز و نیاز روزانه آن ­ها براساس ماده خشک مصرفی به ­ترتیب برابر با ۰/۲۵±۲/۰۶، ۰/۱۲±۱/۷۸، ۰/۱۷±۱/۷۱ و ۰/۲۵±۱/۴۶ کیلوگرم برآورد گردید. با استفاده از نتایج این مطالعه می­ توان ظرفیت جدید و جداگانه چرا را برای نشخوار کنندگان وحشی در مناطق مورد مطالعه تعیین کرد.هم­ چنین نتایج نشان داد به ­دلیل هزینه بر بودن تعیین کیفیت علوفه، می توان از نتایج مذکور به ­منظور برآورد نیاز روزانه این دام ­ها در سال های مختلف استفاده کرد.

پارک ملی لار, نشخوارکنندگان کوچک وحشی, نیاز روزانه