بهروز قسمت پور - دانشجوی دکتری زبان شناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
علی رضا قلی فامیان - دانشیار گروه زبان شناسی و زبان های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
سیف الله ملایی پاشایی - استادیار گروه زبان شناسی و زبان های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
نرجس بانو صبوری - دانشیار گروه زبان شناسی و زبان های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

گویش سنجی گرایشی نوین و برآمده از گویش شناسی کلاسیک است که در آن تفاوت ها و تمایزات میان گویش های مختلف در ناحیه­ای به صورت آماری محاسبه شده و با استفاده از نقشه ها و اطلس های گویشی بازنمایی می شود. در پژوهش حاضر محققان کوشیده اند بر اساس روش تحلیل انبوه داده های گویشی و با بهره گیری از بسته نرم افزاری گویش سنجی و نقشه نگاری RuG/L۰۴ ، چشم اندازی از تنوعات آوایی و واژگانی مناطق تالش زبان استان گیلان به همراه دستگاه آوایی گونه های زبانی رایج، ارائه دهد. جامعه آماری این پژوهش ساکنین آبادی های پنج شهرستان تالش زبان استان گیلان، یعنی شهرستان های تالش، رضوانشهر، ماسال، فومن و شفت بوده است. از هر شهرستان ۱۰ روستای بالای ۱۰۰ خانوار که زبان محلی آن ها تالشی است، انتخاب شده­اند. گویشوران افراد ذکور این روستاها بودند که در سه رده سنی نوجوانان، میانسالان و سالمندان قرار داشته­اند. روش جمع آوری داده ها، استفاده از پرسش نامه زبانی لایپزیک و سوادش مشتمل بر ۶۵ واژه و ۷ جمله بوده است. نتایج پژوهش نشان می­دهد که گویشوران زبان تالشی در تلفظ برخی واژه های حوزه های دادگان پژوهش، شباهت آوایی و واژگانی دارند و در برخی حوزه های دیگر تفاوت هایی دارند. همچنین سن گویشوران در استفاده از واژه­های اصیل زبان محلی خود تاثیر دارد و در سنین پایین، گرایش به فارسی معیار بیشتر است. به­طورکلی، سه گویش برای زبان تالشی متصور است که هر گویش دارای گونه های زبانی متعددی است که از تنوع آوایی و واژگانی برخوردارند.

گویش سنجی, گونه های زبانی, تحلیل انبوه, زبان تالشی, استان گیلان