محمدرحیم رهنما - دانشگاه فردوسی مشهد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری
براتعلی خاکپور - دانشگاه فردوسی مشهد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مجتبی صادقی - جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد

این نوشتار، به فاصله­ وضع موجود (مدیریت شهری کنونی مشهد) با وضع مطلوب (مدیریت استراتژیک شهری) به عنوان یک دغدغه بنیادی نگاه می­کند، مبانی نظری مربوط به پارادایم استراتژی و مدیریت استراتژیک را بیان می­دارد و به کمک مدل [۱]SWOT، ضعف­ها­، قوت­ها، فرصت­ها و تهدیدهایی که در کلانشهر مشهد برای مدیریت استراتژیک این شهر وجود دارد را شناسایی می­­کند. در ادامه استراتژی­های شایسته­ای را برای برپایی مدیریت استراتژیک در این شهر، پیشنهاد می­دهد. اولویت­بندی استراتژی­های پیشنهادی نیز یکی از موضوعاتی است که دنبال شده است. روش این پژوهش، روشی توصیفی و تحلیلی است به­طوری که به کمک پرسشنامه، اطلاعات مورد نیاز (قوت­ها، ضعف­ها، فرصت­ها، و تهدیدها) از طرف کارشناسان شهری (۲۱ کارشناس) و شهروندان (۳۸۴ شهروندان) گردآوری شد. در فرآیند تحلیل مدیریت استراتژیک کلانشهر مشهد، از ماتریس­های ارزیابی عوامل داخلی (IFE[۲])، ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE[۳])، ماتریس عوامل داخلی- خارجی (IE)[۴] و ماتریس برنامه­ریزی استراتژیک کمی (QSPM)[۵] استفاده گردید. یافته­ها نشان می­دهد که مدیریت استراتژیک، در کلانشهر مشهد جایگاه شایسته­ای ندارد و اگر مدیریت شهری مشهد بخواهد حرکت خود را به سمت یک مدیریت استراتژیک شهری آغاز کند، باید استراتژی­های گروه تدافعی (WT)[۶] که مبتنی است برکاهش نقاط ضعف و پرهیز از تهدیدها می­باشد، را به ترتیب در اولویت قرار دهد: ۱ حل مشکلات و بحران­های روزمره­ شهری ۲ افزایش هم­افزایی مدیریت شهری ۳ حفظ ثبات سیستم شهری به جای تکامل آن. [۱]- S (Strength), W (Weakness), O (Opportunity), T (Threat). [۲]- Internal factor evaluation matrix. [۳]- External factor evaluation matrix. [۴]- Internal-external matrix. [۵]- Uantitative strategic planning matrix. [۶]- W (Weakness), T (Threat).

مدیریت استراتژیک, برنامه ریزی استراتژیک, مدل SWOT, کلانشهر مشهد