محسن جواهری - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
جهانفر دانشیان - دانشیار موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج
خسرو مهحمدی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
اسعد رخزادی - استادیارگروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج.

به منظور بررسی و ارزیابی صفات فنولوژیک و عملکرد روغن ارقام آفتابگردان تحت تاثیر تاریخ کاشت در شرایط دیم،آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد ، کرت های اصلی آزمایش شامل 4 تاریخ کاشت از 10 فروردین به فاصله زمانی 10 روز و کرتهای فرعی شامل 3 رقم آفتابگردان ( رکورد، زاریا، آذرگل) بود، صفات مورد ارزیابی شامل طول دوره رویشی، طول دوره رشد، طول دوره زایشی، طول دوره گل دهی، طول پر شدن دانه، عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن بود ، نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس نشان دادکه رقم رکورد با 125 روز دارای بیشترین طول دوره رشد بود و رقم زاریا با 122 روز کمترین طول دوره رشد را نشان داد، همانطور که رقم رکورد نسبت به سایر ارقام زاریا و آذرگل دیررس تربوده بنابراین می توان انتظار داشت از طول دوره رشد بیشتری برخوردار باشد، افزایش دما درطول دوره روز تا ستاره ای شدن سبب شد که گیاهان حرارت لازم(درجه روز رشد) را سریعتر دریافت نمایند و مراحل مذکور سریعتر اتفاق افتد در ادامه اختلاف معنی داری در درصد روغن تیمار رقم وجود نداشت به طوریکه رقم رکورد با 52 درصد روغن دارای بیشترین میزان روغن بوده و آذرگل با 50 درصد از کمترین درصد روغن برخوردار بودهمچنین در مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن در سطح 5 درصد تغییرات در صد روغن در رقم رکورد از 52-51 درصد در رقم زاریا از 52-51 درصد و رقم آذرگل از 51-49 درصد در سطوح مختلف تاریخ کاشت تغییر داشت،بیشترین عملکرد روغن با 244 کیلو گرم از رقم آذر گل به دست آمده و رقم رکورد با 197/4 کیلوگرم کمترین عملکرد روغن را نشان داد ، به طوریکه که بیشترین عملکرد کل از هیبرید آذرگل با 504/7 کیلوگرم در هکتار که با رقم رکورد در گروه آماری مشابهی قرار داشت و کمترین عملکرد کل با293/9 کیلوگرم در هکتار از رقم زاریا به دست آمد.

آفتابگردان، تاریخ کاشت، رقم، شرایط دیم، عملکرد روغن، صفات فنولوژیک