فیروز اصلانی الوار - عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشکده علوم پزشکی مراغه، دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران.

یکی از آموزه هایی که قرآن کریم مردم را به آن فراخوانده است امر به معروف و نهی از منکراست. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با مراجعه به آراء مفسران قرآن در پی آن است کهجهان شمولی امر به معروف و نهی از منکر و نیز آثارجهانی آن را مورد بررسی قرار دهد. سوال اصلیپژوهش این است که آیا امر به معروف و نهی از منکر و آثار آن تنها شامل امت اسامی می باشد یادر تمام ادیان جریان دارد.یافته های پژوهش حاضر نشان داد که این اصل، ریشه در فطرت انسان ها دارد و در میان اقوامگذشته و ادیان پیش از اسلام نیز وجود داشت هاست مانند: مذمت ام تهای گذشته، نفرین حضرتداود و عیسی (ع)، و مذمت قرآن نسبت به احبار و رهبان اهل کتاب، توصیه لقمان به فرزندش درعمل به این اصل.هم چنین اطلاق آیاتی که با خطاب «ای انسان » به این فریضه فراخوانده است جهان شمولیآن را نشان می دهد.عمل به این اصل و ترک آن برخی پیامدهایی فرا گیر و جهان شمول دارد. به عنوان مثال:«تعالی جامعه»، «نجات از عذاب عمومی الاهی» و «نجات از خسران حتمی ». هما نطور که «دچارشدن به لعنت خدا و انبیاء»، «عذاب سخت جهنم» و «شریک بودن در جرم مجرمان»، ازجمله آثارعمومی ترک این واجب الاهی است.

قرآن، تفسیر، جهان شمولی، امر به معروف، نهی از منکر