زهرا افسا - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بیرجند، بیرجند
غلامرضا میراب شبستری - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بیرجند، بیرجند
احمدرضا خزاعی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بیرجند، بیرجند

در این پژوهش یک برش چینه­شناسی از سنگ­های کربناته سازند قلعه دختر (ژوراسیک میانی-پسین؟) به ضخامت ۳/۳۰۶ متر در شمال شهر قاین واقع در استان خراسان جنوبی اندازه­گیری و مطالعه شده است. این توالی از سنگ­آهک­های نازک تا ضخیم لایه و توده­ای، دولومیت، ماسه­سنگ، شیل و مارن تشکیل شده است. بر اساس مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی، یازده ریزرخساره­ی آهکی و دو پتروفاسیس آواری شناسایی شده بود که در چهار کمربند رخساره­ای ساحلی، لاگون، سد و دریای باز در یک پلاتفرم کربناته از نوع فلات حاشیه­دار نهشته شده­اند. مهم­ترین فرآیندهای دیاژنزی مشاهده شده در نمونه­های سازند قلعه­دختر عبارتند از سیمانی شدن، فشردگی، تشکیل انواع تخلخل­ها، انحلال، نئومورفیسم و جانشینی. تفسیر توالی پاراژنتیکی سنگ­های آهکی مورد مطالعه نشان­دهنده­ی تاثیر فرآیندهای دیاژنزی در مراحل دریایی، متئوریک، دفنی و بالاآمدگی می­باشد. مطالعات ژئوشیمیایی حاصل از آنالیز عنصری نشان داد که محیط تشکیل این نهشته­ها مشابه با مناطق نیمه حاره­ای عهد حاضر بوده است. هم­چنین محیط دیاژنتیکی سنگ­های کربناته از نظر ژئوشیمیایی یک سیستم ­ بسته تا نیمه بسته بوده است.

سازند قلعه دختر, قاین, ژوراسیک میانی- پسین, محیط رسوبی, ژئوشیمی, دیاژنز