نگار اکبری سومار - Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
بهرام محبی - Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
رویا صادقی - Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
آذر طل - Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
مهدی یاسری - Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

مقدمه: آنتی بیوتیک ها از بین داروهای امروزی بیشترین داروی تجویزی هستند. مصرف غیرمنطقی آنتی بیوتیک ها باعث پیامدهای نامناسبی ازجمله افزایش هزینه های درمانی و  مقاومت آنتی بیوتیکی میشود . افزایش خودمراقبتی و خودمدیریتی میتواند باعث کاهش  نیاز به مراقبت های اولیه شود . باتوجه به ضروری بودن الگوی صحیح آنتی بیوتیک ها پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر مداخله آموزشی مبتنی برتئوری شناختی اجتماعی برخودمراقبتی و خودمدیریتی برمصرف منطقی آنتی بیوتیک ها درمراجعین به مراکز بهداشتی درمانی جنوب تهران در سال۹۶- ۹۵انجام گرفت.                                                                          روش کار: این مداخله ازنوع تجربی(IRCT۲۰۱۶۰۹۲۴۱۲۴۶۰N۱۱)    و بر روی ۲۶۰ نفراز مراجعین به مراکزبهداشتی درمانی جنوب تهران انجام گردید. نمونه گیری به صورت خوشه ای (۸ مرکز انتخاب و از  ۶ مرکز هرکدام ۳۰ نفر و از ۲مرکز هرکدام ۴۰ نفر) به صورت تصادفی انتخاب گردید و در دوگروه ۱۳۰نفری (مداخله و کنترل ) قرارگرفتند . مداخله در چهارجلسه ی آموزشی در مدت۴۵ دقیقه انجام شد . مداخله ی آموزشی در خصوص خودمراقبتی و خودمدیریتی در مصرف منطقی آنتی بیوتیک ها  با استفاده از روش های سخنرانی، پرسش و پاسخ ، بحث گروهی و یادآمد آموزشی با استفاده از پیامک و در اختیار قرار دادن پوسترها و پمفلت های آموزشی در گروه مداخله انجام شد . شش ماه پس از اتمام آموزش ها افراد گروه مداخله ، پرسشنامه هارا تکمیل کردند . ابزارگردآوری  اطلاعات شامل پرسشنامه چند وجهی ( اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه  استاندارد خودمراقبتی  و خودمدیریتی و سوالات محقق ساخته مرتبط با سازه های تئوری شناختی اجتماعی ) بود . داده های گرداوری شده با استفاده از نرم افزار SPSSنسخه ۲۳ مورد بررسی قرارگرفت . از آزمون های آماری کای دو ، tمستقل ، tزوجی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد . یافته ها : قبل از مداخله دو گروه از نظر متغیرهای دموگرافیک، سازه های مدل و سوالات خودمراقبتی و خودمدیریتی تفاوت معنی داری نداشتند (۰۵/۰ . (p>پس از مداخله ی آموزشی میانگین نمره سازه های تئوری شناختی اجتماعی، سوالات خودمراقبتی وخودمدیریتی درگروه مداخله افزایش معنی دار داشت (۰۰۱/۰> p).                                                           نتیجه گیری : مداخله آموزشی براساس تئوری شناختی اجتماعی میتواند در بهبود خودمراقبتی و خودمدیریتی در زمینه مصرف منطقی آنتی بیوتیک ها درافراد موثر باشد.             

Self-care, self –management, Social Cognitive Theory, Rational use of aantibiotics, Educational intervention, خودمراقبتی, خودمدیریتی, تئوری شناختی-اجتماعی, مصرف منطقی آنتی بیوتیک, مداخله آموزشی