منا طهماسبی - کارشناسی ارشد مکانیک ماشینهای کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
عباس همت - استاد گروه مکانیک ماشینهای کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
محمود وفائیان - دانشیار دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان
محمدرضا مصدقی - استادیار دانشکده کشاورزی, دانشگاه بوعلی سینا

دست یابی به روش مناسب برای تعیین درجه تراکم پذیری خاک زمین های زراعی، اولین گام برای مدیریت تراکم خاک می باشد. تراکم خاک در زمین های زراعی ممکن است رشد محصولات را کاهش داده و همچنین تأثیرات محیطی نامطلوبی همچون کاهش نفوذ آب به خاک، افزایش رواناب در دوران بارندگی زیاد و نهایتاً فرسایش خاک به همراه داشته باشد. دانستن خصوصیات مکانیکی خاک در تعیین حدود تنش مجاز برای جلوگیری از تراکم خاک، مهم می باشد. یکی از پارامترهای مهم، تنش پیش تراکمی می باشد که اغلب به عنوان معیاری برای تراکم پذیری خاک استفاده می شود. تا هنگامیکه تنش اعمال شده به خاک توسط چرخها و چرخ زنجیر از مقدار تنش پیش تراکمی خاک تجاوز نکند، تغییر شکل در خاک برگشت پذیر و الاستیک می باشد اما زمانی که از این حد عبور کند تغییر شکل خاک برگشت ناپذیر و ماندگار خواهد شد. با محدود کردن تنشهای مکانیکی اعمالی تا زیر تنش پیش تراکمی، خطر تغییرات نامطلوب در ساختار خاک می تواند به حداقل رسانده شود. چندین روش برای تعیین تنش پیش تراکمی وجود دارد که عبارتند از روش اشمرتمن، روش سالفورز، روش دایاس جونیور و پیرس و روش کاساگراند که به عنوان روش استاندارد شناخته می شود. در این تحقیق، از این روشها برای تعیین تنش پیش تراکمی استفاده گردید. برای تعیین تنش پیش تراکمی خاک از آزمایش های نشست صفحه ای و فشاری محصور استفاده گردید. در این تحقیق روشهای تعیین تنش پیش تراکمی خاک با روش کاساگراند مقایسه گردید. نتایج نشان داد که در آزمایش نشست صفحه ای، کمترین مقادیر تنش پیش تراکمی برای روش تقاطع خط فشردگی بکرVCL)و محورX به دست آمد. روش تقاطعVCL ومحورx در مقایسه با سایر روشها، که مقدار کمتری را برای تنش پیش تراکمی خاک برآورد می کند، بنابراین، استفاده از این مقدار به عنوان ظرفیت باربری خاک، و نگه داشتن فشار اعمالی توسط وسایل گیرایی تراکتورها زیر این آستانه، احتمال تراکم خاک مزرعه را به حداقل می رساند. بنابراین، برآورد محافظه کارانه تری را برای ظرفیت باربری دارد و احتمال تراکم خاک در مزرعه را کمتر می نماید

تراکم خاک ، تنش پیش تراکمی، آزمایش نشست صفحه ای، آزمایش فشاری محصور