سجاد صادقی لطف آبادی
محمد کافی
حمیدرضا خزاعی

چکیده به منظور بررسی اثرات تعدیل کنندگی کاربرد خاکی و محلول پاشی کلرید پتاسیم و کلرید کلسیم بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه سورگوم ( Sorghum bicolor L.) در شرایط تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب کرت های خرد شده در سال زراعی ۸۷-۱۳۸۶ در مزرعه تحقیقات شوری قطب علمی گیاهان ویژه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح شوری آب آبیاری (۵ و۱۰ دسی زیمنس بر متر)، دو نحوه مصرف عناصر (محلول پاشی برگی و اعمال از طریق خاک) و چهار سطح عناصر کلسیم و پتاسیم (شاهد یا عدم مصرف، کلریدکلسیم با غلظت ۲۰ میلی مولار، کلرید پتاسیم با غلظت ۲۰ میلی مولار و کلرید کلسیم+ کلرید پتاسیم با غلظت ۲۰ میلی مولار) در سه تکرار بودند. صفات ارتفاع بوته، وزن خشک برگ، ساقه و کل گیاه و قطر ساقه در چهار مرحله اندازه گیری شدند. شاخص های کلروفیل، محتوی آب نسبی برگ۴(RWC) ، شاخص سطح برگ۵ (LAI) نیز در سه مرحله پنجه زنی، ساقه دهی و خوشه دهی محاسبه شدند. نتایج تجزیه های آماری نشان داد شوری موجب کاهش ارتفاع و قطر ساقه شده ولی بر وزن ماده خشک گیاه و تعداد برگ اثر معنی داری نداشت. شوری موجب کاهش RWC در هر سه مرحله و کلروفیل در مرحله خوشه دهی گردید، ولی بر وزن خشک و LAI در هیچ یک از مراحل رشدی تاثیری نداشت. مصرف کلسیم و پتاسیم همچنین موجب افزایش معنی دار RWC ، LAI، کلروفیل و به خصوص وزن خشک در هر سه مرحله گردید. به طور کلی، استفاده از کلسیم و پتاسیم موجب بهبود قابل توجه صفات رشدی سورگوم نسبت به عدم مصرف آن ها در شرایط شوری می شود. بنابراین با توجه به مسائل اقتصادی و هزینه کمتر مصرف خاکی پتاسیم، استفاده از آن در شرایط شوری در این گیاه توصیه می شود. وا ژه های کلیدی: تنش شوری، کلسیم، پتاسیم، نحوه خاکی و محلول پاشی، سورگوم