مرتضی خلعت بری جعفری - استادیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
مجتبی میرزایی - کارشناسی ارشد، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
محمدرضا جان نثاری - دکترا، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

توالی پوسته­ای درونی (پلوتونیک) رخنمون یافته در محدوده شمال قره­قلی- باغ­جر جزیی از افیولیت سبزوار است که در کناره شمالی خرده قاره ایران مرکزی برونزد دارد. این توالی دربردارنده الیوین­گابرو و پیروکسن­گابرو با ویژگی های کومولیتی، گابرو­ توده­ای، گابرو فولیه و کمپلکس دایک­های ورقه­ای دیابازی است که توسط نفوذی های (اینتروژن­های) ورلیتی، توده­های کوچک، دایک­ها و رگه­های پگماتیت­گابرو و پلاژیوگرانیت قطع شده­اند. این توالی قابل مقایسه با بخش­های بالایی گابروها در کمپلکس­های افیولیتی شناخته شده­ هستند. این سنگ­ها قطعه و برش(اسلایس) بزرگ زمین ساختی را تشکیل داده که روی پریدوتیت­های سرپانتینیتی رانده شده و یا این­که  به صورت زمین ساختی در زیر آنها قرار گرفته­اند. گابروهای کومولیتی به صورت تدریجی به گابروهای ایزوتروپ تبدیل شده­اند و این گابروها نیز  به صورت عادی به کمپلکس دایک­های ورقه­ای دیابازی تغییر یافته­اند. اندازه گیری­های ساختاری از لایه­بندی ماگمایی و آزیموت دایک­های دیابازی ورقه­ای، نفوذی های ورلیتی پگماتیت گابرو و پلاژیوگرانیت نشان از راستای خاوری- باختری در شمال قره قلی و راستای شمالی-  جنوبی در جنوب باختری سلیمانیه دارد که معرف تشکیل پوسته اقیانوسی در پهنه­های خردشدگی اقیانوسی است. مطالعات میکروسکوپی نشان می­دهد که بافت­های مزوکومولا و هتراد کومولا فراوان بوده اند که معرف حجره­های ماگمایی با سیستم باز در محیط­های فرافرورانش هستند. روند تبلور کانی­ها در گابروها به­صورت الیوین←پلاژیوکلاز←کلینوپیروکسن± ارتوپیروکسن←آمفیبول شبیه (مورب­ها) و یا الیوین← کلینوپیروکسن± ارتوپیروکسن←پلاژیوکلاز←آمفیبول (شیبه کمان) ­است. بافت­های میکروسکوپی مزوکومولا و هترادکومولا چیره هستند که معرف حجره­های ماگمایی باز در پهنه­های فرافرورانش است. بررسی تجزیه های شیمیایی نشان از گوناگونی ترکیبی نمونه­ها دارد، به گونه ای که نمودارهای عنکبوتی دارای تهی شدگی از Nb و غنی شدگی از LREE هستند. ویژگی های تیتان پایین، قرار گیری در حوضه­های کومولیتی و غیرکومولیتی مرتبط با کمان­ها، جایگاه زمین ساختی- ماگمایی (تکتونوماگماتیک) جزایر کمانی تا مورب، همگی نشان از منشا فرافرورانش این سنگ ها در طی دوره کرتاسه بالایی دارد.    

گابرو, کومولا, مزوکومولا, هترادکومولا, مورب, فرافرورانش