واحد جولائی - گروه باستان شناسی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی - دانشگاه محقق اردبیلی - ایران
رضا رضالو - گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی
کریم حاجی زاده باستانی - گروه باستان شناسی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی - دانشگاه محقق اردبیلی - ایران
بهروز افخمی - گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی

ارزیابی نقش عوامل طبیعی در مکان گزینی سکونت گاه های باستانی به شناخت و درک ما از نحوه ی شکل گیری و پراکنش این زیست گاه ها یاری می رساند. پژوهش حاضر باهدف شناخت، ارزیابی و درک تاثیر عوامل طبیعی در توزیع زیستگاه های باستانی و تعیین میزان ارتباط میان انسان و محیط او در محدوده ی بخش مرکزی این شهرستان انجام گرفته است. این تحقیق از نوع کاربردی و با روش بررسی توصیفی - تحلیلی می باشد. در این پژوهش جهت تحلیل های لازم از نرم افزارهای Arc GIS،SPSS وExpert Choice بهره گیری شده است و سکونت گاه های باستانی از دوران عصر آهن ۳ (۸۰۰ – ۵۵۰ پ.م ) منطقه نسبت به مهم ترین عوامل زیست محیطی شامل دسترسی به منابع آب، ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت شیب زمین، پوشش گیاهی، خاک، کاربری زمین، لندفرم و آب وهوا که تاثیرگذار در شکل دهی و توزیع فضایی زیستگاه های انسانی هستند، موردبررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان داد که بین تمام عوامل مذکور با توزیع فضایی سکونتگاه های انسانی عصر آهن ۳ همبستگی قوی وجود دارد؛ به گونه ای که شدت همبستگی برای تمامی عوامل عددی بین ۵۰/۰ تا ۱ بوده است، که حاکی از همبستگی قوی بین عوامل محیطی با توزیع فضایی سکونتگاه ها است. همچنین طبق نظر متخصصین و کارشناسان به ترتیب دسترسی به منابع آب، پوشش گیاهی، لندفرم، آب و هوا، کاربری اراضی، خاک، ارتفاع، شیب زمین و جهت شیب زمین به ترتیب بیشترین تا کمترین تاثیر را در توزیع فضایی سکونتگاه های باستانی در دشت مهاباد داشته اند.

توزیع فضایی, سکونت گاه های انسانی, دشت مهاباد, عصر آهن ۳, تحلیل سلسله مراتبی(AHP)