محمدحسن نادری - دانشجوی کارشناسی ناپیوسته مهندسی آب ،آموزشکده کشاورزی وزارت جهادکشا

انتقال نامناسب آب ازمحل منبع آب تا مزرعه وتوزیع آن درداخل مزرعه ازمشکلات عمده روش آبیاری سطحی (ردیفی) است که امروزه راهکارهای مفیدی برای رفع آن ارائه شده است. تحقیقات نشان داده اند که بیشترین میزان هدررفتن آب دربخش کشاورزی درآنها روکانال های سنتی صورت می پذیرد. لوله گذاری مزارع جهت توزیع آب درردیف های کشت نیزانعطاف پذیری قابل توجهی را درروش آبیاری ایجاد می کند، به طوری که ابتدا می توان مقدارزیاد آب رابه درون هرشیارهدایت کرد تاتمام سطح خاک مرطوب شود، آنگاه جریان آب ر ا آنقدرکم کرد که تنها مقدارآب لازم برای مرطوب نگاه داشتن خاک وارد شیارشود، بدین ترتیب با تنظیم مقدارآب جاری به درون شیارها، ایجاد رواناب درانتهای شیاربه حداقل می رسد و مصرف یکنواخت آب درمزرعه افزایش می یابد. استفاده ا ز لوله های دریچه دار از جمله تکنیکهایی است که باعث حذف برخی از نقاط ضعف آبیاری سطحی گردیده است . در آبیاری با این روش ، لوله های پلی اتیلن نرم مجهز به دریچه های قابل تنظیم جایگزین نهرهای خاکی داخل مزرعه ( کانالهای درجه 4) می گردد. نتایج ارزیابی صورت گرفته در کشور های مختلف جهان نشان می دهد که کاربرد لوله های دریچه دار در روشهای آبیاری سطحی باعث کاهش مصرف آب به میزان 28-25 درصد و افزایش راندمان کاربرد آب تا حدود 30 درصد نسبت به روشهای سنتی می گردد. از مزایای دیگر این روش می توان به مدیریت و بهره برداری ساده، آبشویی آسان، ذخیره 5 درصدی در اراضی کشاورزی، یکنواختی بیشتر در توزیع آب، حفظ انرژی بدون تاثیر در بازدهی محصول و امکان استفاده از آب با کیفیت پایین ( از لحاظ فیزیکی و شیمیایی ) در آبیاری بدون آسیب رساندن به سیستم ( برخلاف سیستم های آبیاری و قطره ای ) اشاره نمود .

لوله های دریچه دار، آبیاری سطحی، راندمان آبیاری