مهسا اقحوانی شجری - دانشجوی کارشناسی ارشد اگرواکولوژی دانشکده کشاورزی فردوسی مشهد
پرویز رضوانی مقدم - دانشیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
رضا قربانی - دانشیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی نصیری محلاتی - دانشیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور مطالعه اثرات کاربرد منفرد و تلفیقی کود زیستی بر عملکرد کمی و کیفی پیکر رویشی گیاه دارویی گشنیز، آزمایشی در 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی - سال زراعی 90 با سه تکرار و 5 تیمار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: 1- کود زیستی بیوسولفور (حاوی باکتری تیوباسیلوس) به همراه گوگرد آلی بنتونیت دار ، 2- بیوسولفور + کود شیمیایی ، 3- بیوسولفور + کود گاوی، 4- بیوسولفور + ورمی کمپوست، -5 شاهد. پیکر رویشی گیاه در مرحله پنج درصد گلدهی و در دو چین ( 29 اردیبهشت و 15 خرداد سال 1390 ) برداشت شد. باتوجه به دارا بودن دو چین، اطلاعات بدست آمده در قالب طرح کرت های خرد شده در زمان آنالیز آماری شد. نتایج بیانگر اثر معنی دار منابع تغذیه ای و دفعات چین بر اکثر صفات مورد مطالعه بود. نتایج آزمایش نشان داد بیشترین مقادیر عملکرد تر و خشک برگ (به ترتیب 3241 و 691 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد تر و خشک ساقه (به ترتیب 835 و 211 کیلوگرم در هکتار ) با کاربرد تلفیقی کود زیستی بیوسولفور با کود شیمیایی به دست آمد. همچنین بیشترین مقادیر عملکرد تر و خشک مجموع اندام هوایی در تیمار کود زیستی بیوسولفور با کود شیمیایی مشاهده شد (به ترتیب 4076 و 893 کیلوگرم در هکتار). کاربرد منفرد کود بیوسولفور نسبت برگ به ساقه را در گیاه گشنیز افزایش داد، به طوری که بیشترین نسبت برگ به ساقه در چین اول در تیمار کود بیوسولفور مشاهده شد. حداکثر مقادیر عملکرد خشک برگ و ساقه و عملکرد خشک مجموع اندام هوایی در چین دوم به دست 0%) و عملکرد اسانس ( 1582 گرم در / آمد. کاربرد تلفیقی کود زیستی بیوسولفور با کود شیمیایی بیشترین درصد اسانس ( 15 هکتار) را در مقایسه با سایر تیمارها دارا بود. همچنین شاخص های مذکور در چین دوم در حداکثر مقادیر خود بودند. به طور کلی، نتایج این آزمایش نشان داد که مصرف تلفیقی کودهای زیستی بیوسولفور با سایر کودها به خصوص کود زیستی بیوسولفور با کود شیمیایی باعث بهبود عملکرد اندام رویشی و درصد و عملکرد اسانس گیاه دارویی گشنیز شد.

بیوسولفور، ورمی کمپوست، درصد اسانس، عملکرد اسانس، بخش رویشی