بررسی پرسش های بلاغی با بن مایه های عرفانی در غزلیات کلیم کاشانی
عنوان مقاله: بررسی پرسش های بلاغی با بن مایه های عرفانی در غزلیات کلیم کاشانی
شناسه ملی مقاله: JR_IAUZ-18-71_017
منتشر شده در در سال 1401
شناسه ملی مقاله: JR_IAUZ-18-71_017
منتشر شده در در سال 1401
مشخصات نویسندگان مقاله:
غلامرضا هاتفی اردکانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی،یزد، ایران.
سیدحسین شهاب رضوی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی،یزد، ایران. نویسنده مسئول: hosseinshahabrazavi@yahoo.com
عزیرالله توکلی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی،یزد، ایران.
خلاصه مقاله:
غلامرضا هاتفی اردکانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی،یزد، ایران.
سیدحسین شهاب رضوی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی،یزد، ایران. نویسنده مسئول: hosseinshahabrazavi@yahoo.com
عزیرالله توکلی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی،یزد، ایران.
اغلب شاعران عارف برای طرح آموزههای عرفانی، از سازه پرسش بلاغی (Rhetoric Question) بهرهگرفتهاند. کلیم کاشانی مشهور به خلاقالمعانی ثانی (۹۹۰-۱۰۶۱) یکی از مشهورترین غزلسرایان سبک هندی بااستفادهاز این شگرد زبانی، بنمایههای عرفانی از قبیل «دنیا، روح، استغنا، فنا، حسن، همت، طلب، دل، وصل، صبر، حیرت، غیرت، معرفت، فقر، فنا، تقدیر، عشق، طایر مراد و... » را در قالب پرسشهای بلاغی با مفاهیم ثانوی مختلف طرحکردهاست. پرسش بلاغی با مفهوم ثانوی انکار و با درونمایههای عرفانی، در غزلیات کلیم کاشانی، بیشترین سهم و کاربرد، یعنی (۱۸/۴۱%) را از آن خود کردهاست. یکی از اصول اصلی عرفان عملی، این است که عارف برای اثبات حقیقت، لازماست به نفی تعلقات دنیوی، بپردازد. رسیدن به مرتبه حیرت، محصول نفی تعلقات دنیوی است. کلیم کاشانی پس از درک عظمت خداوند، با درک ناتوانی خود، با طرح سوالات بلاغی، به سرزنش خویش و انتقاد از نابسامانیهای اجتماعی پرداختهاست. نگارندگان این مقاله، با بهرهگیری از روش تحلیل محتوا، با هدف آشنایی هرچه بیشتر مخاطبین با آموزههای عرفان عملی کلیم کاشانی، به بررسی بنمایه عرفانی پرسشهای بلاغی در غزلیات او، پرداختهاند. بهکارگیری «صور خیال و ابزارهای ادبی اسلوب معادله، حسامیزی، تلمیح، حسن تعلیل، و جناس» قالب پرسشهای بلاغی کلیم را فخیم جلوهداده است. پرسشهای بلاغی با مفاهیم ثانوی «انکار، اعجاب، عجز و توبیخ» چهار ضلع اصلی بنمایههای غزلیات کلیم کاشانی را تشکیلدادهاند.
کلمات کلیدی: استفهام, بلاغت, عرفان, غزلیات, کلیم کاشانی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1414251/