آرزوسادات میرباقری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
فرج اله فردوست - استادیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
مهدی رضائی کهخائی - استادیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

کانسار مس ربیعی نیا در استان سمنان، در۱۲۰ کیلومتری جنوب دامغان و در داخل مجموعه آتشفشانی-رسوبی ائوسن نوار ترود- چاهشیرین در حاشیه شمالی پهنه ساختاری-رسوبی ایران مرکزی قرار دارد. فعالیتهای ماگمایی در این نوار از ائوسن تا الیگو میوسن عمدتا در ارتباط با فرورانش در این پهنه میباشند. در نوار ترود- چاه شیرین کانهزایی ها بیشتر در ارتباط با گسل های انجیلو در شمال و ترود در جنوب با راستای شمالشرق-جنوب غربی رخ داده است. سنگ میزبان کانسار عمدتا از آندزیت ، آندزیت بازالت تشکیل شدهاند. انواع دگرسانیهای آن شامل آرژیلیتی، سریسیتی، سیلیسی ، کربناتی ، کلریتی و اکسیدهای آهن در اطراف رگه ها هستند. کانه زایی در منطقه ربیعی نیا در امتداد شکستگی های حاصل از عملکرد گسلهای فو ق اتفاق افتاده است؛ چرا که این شکستگی ها محل مناسبی را برای نفوذ محلول های گرمابی ایجاد کرده اند. براساس مشاهدات صحرایی و مطالعات کانه نگاری، کانهزایی در دو مرحله هیپوژن و سوپرژن و هوازدگی صورت گرفته که کانههای پهنه هیپوژن را عموما کالکو پیریت، مگنتیت و کانیهای ثانویه مس نظیر کوولیت،و مالاکیت و کریزوکولا در قسمت سوپرژن تشکیل شده ان. . بررسی دادههای زمین شیمیایی سنگهای آتشفشانی منطقه ، غنی شدگی قابل ملاحظه ای نسبت به عناصرU ، Th ،K ، و Pb و تهی شدگی از عناصر Nb ,Th, Ba/Thنشان میدهند. بر این اساس میتوان منشاء ماگمای آنها را به پهنه فرورانش نسبت داد. با توجه به بررسی کلیه خصوصیات کنترل ساختاری کانیسازی، نوع دگرسانی، سنگشناسی، کانیشناسی ساده، داده های ژئوشیمی و همچنین مقایسه آنها با کانسارهای مشابه، کانسار مس ربیعی نیا را میتوان در دسته کانسارهای مس تیپ مانتو در نظر گرفت.

کانی شناسی،ژئوشیمی ، مس تیپ مانتو ، ائوسن میانی-بالایی ، ربیعی نیا ، ترود- چاه شیرین.