کامران کوزه گر - کارشناس ارشد عمران، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورزقان

از دیرباز پهنه تکتونیکی شمالی ایران دستخوش نا آرامی های گسترده ای بوده است، که اغلب از رهاشدن ناگهانی کرنش متمرکز به صورت اشاعه سلسله امواج الاستیک آنهم در کانونی (هیپوسنتر) نزدیک متاثر بوده است چراکه قرارگیری ایران بر روی نوار آلپاید به لحاظ زمین شناسی با تخصیص 23 درصد زمین لرزه ها به خود، مزیدیست بر علل. وقوع زلزله در مجاورت سدها که پیوسته در مجاورت حجم انبوهی از آب قرار دارندبسیار خطرناک است و در حقیقت وجود خاک سست و دانه ای با استحکام اندک برشی بر این پدیده تاثیر گذاشته و اثرات آن را تشدید می نماید. در این حین یکی از عوامل مهمی که رابطه با سدها وجود دارد روانگرایی آنها می باشد، ساختگاه سدهایی که در معرض خاک های دانه ای قرار دارند دارای احتمال وقوع روانگرایی زیادتری بوده و ملاحظات (عدم وقوع) روانگرایی در مورد آنان قطعی خواهد بود. یک سد خاکی ایمن باید دارای ضریب اطمینان بالا در قبال روانگرایی باشد که در این مقاله ضمن بررسی عوامل موثر در پتانسیل آن، اثرات و توابع آن را در سد خاکی ستارخان مورد بررسی و مطالعه قرار می دهیم.

سدهای خاکی، روانگرایی، تنش، آزمونSPT