حسین دهقان
محمد صالحی
امین خوانچه زر
حسین افشاری

فیلودی یکی از بیماری های اقتصادی کشت های گلخانه ای خیار در ایران می باشد. عامل فیلودی خیار گلخانه ای در لارستان فارس به وسیله سس از خیار گلخانه ای به پروانش و بادنجان انتقال داده شد. برای مقایسه فیتوپلاسمای عامل فیلودی خیار گلخانه ای با فیتوپلاسمای عامل فیلودی اطلسی که در لارستان جمع آوری شده بود و سه فیتوپلاسمای متعلق به گروه زردی مینا در ایران شامل عامل فیلودی کلزا و فیتوپلاسما های همراه با زنجرک هایMacrosteles levis  وPsammotettix striatus که در گلخانه در پروانش نگهداری می شدند این فیتوپلاسما ها همراه با فیتوپلاسمای عامل فیلودی خیار گلخانه ای به وسیله پیوند جانبی به بوته های پروانش جوان و هم سن انتقال داده شدند. بر اساس علائم بیماری در پروانش، فیتوپلاسمای عامل فیلودی خیار گلخانه ای با فیتوپلاسمای عامل فیلودی اطلسی شباهت داشت ولی از فیتوپلاسماهای گروه زردی مینا متفاوت بود. در آزمون واکنش زنجیره ای پلیمراز با استفاده از جفت آغازگرP۱/P۷  ، واکنش خیارگلخانه ای و اطلسی دارای علائم در طبیعت ، بادنجان و پروانش های مایه زنی شده و دارای علائم در شرایط گلخانه مثبت بود. آزمون چند شکلی طولی قطعات برشی(RFLP) محصولPCR  با جفت اغازگرP۱/P۷ نشان داد که فیتوپلاسماهای عامل فیلودی خیار گلخانه ای و اطلسی از یکدیگر قابل تشخیص نیستند ولی از سایر فیتوپلاسماهای مورد مطالعه متفاوتند. جستجو با برنامه بلاست ، آنالیز فیلوژنتیکی و در صد تشابه نوکلئوتیدی نشان داد که فیتوپلاسمای عامل فیلودی خیار گلخانه ای متعلق به گروه ار ان ای ریبوزومی جاروک بادام زمینی(۱۶SrII) می باشد . همین بررسی های مولکولی نشان داد که فیتوپلاسمای عامل فیلودی خیار گلخانه ای با وجود تعلق به گروه جاروک بادام زمینی از فیتوپلاسمای عامل جاروک لیموترش وفیتوپلاسماهای عامل جاروک یونجه فارس و یزد، دیگر اعضای مهم و اقتصادی گروه جاروک بادام زمینی د ر ایران، متفاوت است. در گزارش حاضر برای اولین بار خیار گلخانه ای به عنوان میزبان گروه فیتوپلاسمایی جاروک بادام زمینی معرفی می شود.

کلیدواژه: خیار گلخانه ای, اطلسی, فیلودی, فیتوپلاسما, انتقال با سس و پیوند, PCR, گروه فیتوپلاسمایی جاروک بادام زمینی