جعفر کیاحیرتی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیابان زائی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعت
سیدسعید اسلامیان - استادیارگروه آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
حسین خادمی - استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

همه روزه در رسانه ها، اخباری در رابطه با بلایای طبیعی نظیر زلزله، سیل، گردباد، خشکسالی و غیره در گوشته ای از جهان به گوش میرسد تمامی این بلایا در نوع خود خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری را موجب می شوند، که برآوردهای کاشناسی حکایت از میزان سرسان آور خسارت دارد. شکی نیست که بلایای طبیعی حد و مرز جغرافیایی نمی شناسد ودامنه آن فراتر از تقسیم بندی های سیاسی کشورهاست. در این میان اغلب کشورهای آسیایی در زمره مناطق بلاخیز جهان هستند، این قاره که بخش عمده ای از جمعیت جهان را در خود جای داده، با مشکلات عدیده ای از قبیل بیابان زایی، جنگل زدایی، فرسایش خاک و آلودگی محیط زیست، وقوع سیلابها و غیره رو به روست، در نتیجه این وقایع در 20 سال اخیر حدود 3 میلیون نفر در دنیا جان خود را از دست داده و بیش از 800 میلیون نفر آسیب جدی دیده اند، خشکسالی از جمله بلاهای طبیعی است که رخداد آن اثرات بسیار زیانباری بر اکوسیستم های مختلف وارد میسازد. بررسی علمی این بلای طبیعی یکی از نیازهای اساسی برنامه ریزی های کشاورزی و منابع آب در اقلیمهای خشک محسوب میشود، برای مقابله با بحران ناشی از خشکسالی (کمبود و فقدان آب و توسعه و گسترش مناطق بیابانی)، بایستی در برنامه ریزیهای مدیریت آب کشورهای مناطق خشک و نیمه خشک، استراتژی تعدیل استراتژی تعدیل و مقابله با خشکسالی از طریق افزایش منابع آب، کاهش و صرفه جویی درمصرف، ذخیره و استفاده مجدد از آب و اصلاح سیستم های آبیاری انجام گیرد تا هنگام خسشکسالی های دوره ای که وقوع آنها اجتناب ناپذیر می باشد، بتوان از توان مقابله و مانور بیشتری برخوردار بود. در این مقاله، ابتدا عوامل موثر در ایجاد تنوع اقلیمی بحث می شود و سپس به بررسی انواع و تعاریف خشکسالی و اثرات آن بر اکوسیستم مناطق خشک و نیمه خشک پرداخته و در انتها، رابطه بین خشکسالی و بیابان زایی بررسی می گردد.

پارامترهای اقلیمی ، خشکی و خشکسالی ، مفهوم ، انواع ، شدت و وسعت خشکسالی ، بیابان زائی و بیابان زدایی