حسن تقی پور - استادیار گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت و تغذیه دانشگاه علو
محمد مسافری - استادیار گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت و تغذیه دانشگاه علو
فرهاد ایزدی - کارشناس بهداشت محیط بیمارستان شهید مدنی تبریز

در شهر تبریز طی سال های گذشته به مدیریت صحیح پسماند های بیمارستانی توجه چندانی نشده و زائدات خطرناک و عفونی بیمارستانی هنوز یا به همراه زباله های شهری در محل تلنبار زباله دفع می گردد و یا به نحو نادرستی به کمک تجهیزات معیوب در داخل بیمارستان ها مورد تصفیه قرار گرفته و دفع می گردد. یکی از اساسی ترین پیش نیازهای لازم جهت طراحی و اجرای یک برنامه صحیح مدیریت مواد زائد جامد بیمارستانی آگاهی از مقادیر کمی و کیفی پسماندهای بیمارستانی در هر شهر می باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین مقادیر کمی و کیفی پسماند های بیمارستانی شهر انجام پذیرفت. از 25 بیمارستان فعال موجود در شهر 10 بیمارستان به عنوان نمونه انتخاب شدند . سپس تیم آنالیز کننده به منظور ثبت تغییرات احتمالی در طول روز های مختلف به مدت یک هفته کامل در هر بیمارستان مستقر گردید و اقدام به تفکیک، توزین و آنالیز کمی و کیفی کل پسماند های تولیدی در هر بیمارستان نمود. نتایج مطالعه نشان داد که میانگین وزنی کل پسماندهای تولیدی، پسماند های عفونی- خطرناک و شبه خانگی (عمومی) به ترتیب برابر با مقادیر kg/bed-day 3/48 ، kg/bed-day1/0396،kg/bed-day2/439 می باشد. مقادیر پسماند های عفونی- خطرناک، نوک تیز و برنده و پسماند های عمومی (شبه خانگی ) به ترتیب برابر با 29/44 % ، 0/45 % و 70/11 % کل پسماند های تولیدی به دست آمد. بیشترین مقدار پسماند های عفونی- خطرناک تولیدی مربوط به بیمارستان امیرالمومنین و برابربا kg/bed-day 1/91 بود. آنالیز کیفی پسماند های عفونی- خطرناک نشان داد که بیشترین درصد وزنی برای پلاستیک (35/72) ، منسوجات (20/84) ، مایعات (16/70) ، کاغذ و کارتن ( 11/36) ، شیشه ( 7/17 ) ، غیره (6/86) ، اجزا نوک تیز و برنده (1/35 ) می باشد.آنالیز کیفی کل پسماند های بیمارستانی تولیدی در شهر نیز نشان داد که پسماند غذایی با 30/89 درصد بیشترین درصد وزنی را دارد . میانگین وزن مخصوص پسماند های بیمارستانی برای کل پسماند ها در 10 بیمارستان مورد مطالعه برابر با kg/m 99/58 به دست آمد. نتایج حاصل از مطالعه مقادیر کمی و کیفی پسماندها اختلاف معنی داری را با نتایج سایر مطالعات در ایران و سایر کشور ها نشان داد. بر اساس یافته های این مطالعه و مسائل و مشکلات زیست محیطی موحود در شهر اجرای برنامه جداسازی پسماند های عفونی- خطرناک از پسماند های عمومی ( شبه خانگی ) یکی از ضروری ترین گام های لازم جهت کاهش مشکلات بهداشتی و زیست محیطی و همچنین هزینه های مدیریت پسماند های بیمارستانی در شهر تبریز می باشد.

پسماندهای بیمارستانی، تبریز، کمیت، کیفیت