مصطفی جمالی - استادیار گروه فلسفه اصول و فقه حکومتی، فرهنگستان علوم اسلامی، قم، ایران
علیرضا جمالی - کارشناسی ارشد فلسفه علوم اجتماعی، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، ایران

این مقاله به دنبال ارائه مدل مفهومی و پایه در شناخت آسیب های اجتماعی می باشد و بر این پیش فرض استوار است که جامعه پردازی در عصر حاضر از پیچیدگی های خاصی برخوردار گردیده است، به گونه ای که برای طراحی برنامه های توسعه اجتماعی و یا آسیب شناسی های اجتماعی، تاثیر و تاثر همه مولفه های حیات اجتماعی و حتی حیات فردی بر یکدیگر و سهم تاثیر هر یک در ایجاد توسعه کل جامعه باید ملاحظه و محاسبه گردد. از این حیث، یکی از آسیب های مهم نظام برنامه ریزی موجود ما نداشتن مدل جامع جهت شناخت نظام مند آسیب های اجتماعی می باشد. مدلی که در سایه داشتن آن اولا، تمام آسیب های اجتماعی شناخته شود. ثانیا، ارتباطات و تاثیرگذاری این آسیب ها بر یکدیگر معین گردد. ثالثا، وزن و سهم تاثیر هر آسیب در ایجاد ناهنجاری های اجتماعی معین گردد. این مدل مفهومی از برقراری ارتباط ماتریسی بین سه دسته از مولفه های مفهومی در باب شناخت آسیب های اجتماعی شکل گرفته است. این سه دسته از مولفه ها عبارتند از: آسیب های اجتماعی در سه حوزه «سیاسی، فرهنگی، اقتصادی» و در سه سطح «توسعه، کلان، خرد» و در سه مقیاس «ملی، منطقه ای، جهانی» که از ضرب اینها در یکدیگر مدلی با ۲۷ خانه به دست می آید که بر اساس آن می توان آسیب های اجتماعی را طبقه بندی، توزین و ارتباط آنها با یکدیگر را تبیین کرد. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع مکتوب و کتابخانه ای می باشد.

آسیب شناسی, آسیب شناسی اجتماعی, مدل اسلامی