امیرعلی خوشخونژاد - دانشجوی دکتری زبان شناسی، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیتان و بلوچستان، ایران
عباسعلی آهنگر - دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
پاکزاد یوسفیان - استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
مهرداد مظاهری - دانشیار گروه روان شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

یکی از اساسی­ ترین و مبهم ­ترین تجربه ­های بشری که بخشی از پیچیدگی و غنای زبان را شکل می­دهد، مقوله «زمان» است. زمان به تنهایی قابل درک و تجربه نیست. از این ­رو، در قالب مقوله «فضا» درک و تجربه می­شود. به طور کلی، دو رویکرد مختلف نسبت به عبارت­های زمانی اشاره­ای نمایان است: یکی استعاره ناظر­متحرک و دیگری استعاره زمان­ متحرک. از دیدگاه ناظرمتحرک، زمان ثابت درک می­شود و ناظر خودش به سمت زمان حرکت می­کند. ولی در دیدگاه زمان­ متحرک، زمان به عنوان چیزی در حال حرکت درک می­شود و ناظر نسبت به آن ثابت است.  هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش برخی تفاوت­های فردی در درک استعاری زمان در زبان فارسی است. این تفاوت­ها شامل تفاوت در شیوه زندگی (دانشجویان در مقابل کارمندان دانشگاه)، اهمال­ کاری، وظیفه­ شناسی و برون­گرایی است. به این­ منظور، به پیروی از دافی و فیست (Duffy & Feist, ۲۰۱۴) و بر اساس پرسش مبهم جلسه چهارشنبه بعد مک­گلون و هاردینگ (McGlone & Harding, ۱۹۹۸) سه آزمایش طراحی شد. یافته های به دست آمده از این سه آزمایش با آزمون­های آماری همخوانی خی­دو و تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که بین متغییرهای پژوهش به شرح زیر ارتباط وجود دارد: (۱) شیوه زندگی (دانشجویی در مقابل کارمندی)، بر درک استعاری عبارت زمانی مبهم جلسه چهارشنبه بعد تاثیر معناداری دارد، (۲) افزون ­بر این، اهمال ­کاری و وظیفه ­شناسی دانشجویان  فارسی ­زبان بر درک درک استعاری عبارت­ زمانی مبهم جلسه چهارشنبه بعد تاثیر معناداری دارد، و (۳) همچنین، برون­گرایی دانشجویان  فارسی زبان  بر درک درک استعاری عبارت­ زمانی مبهم جلسه چهارشنبه بعد تاثیر معناداری دارد.

زمان, استعاره, تفاوت­های فردی, ناظرمتحرک, زمان­ متحرک