علی عرب - استادیار گروه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

دوره­ی نوجوانی یکی از حساس­ترین و بحرانی­ترین دوره­های رشد هر انسان بوده که به علت بی­ثباتی در وضعیت روانی ممکن است تصمیم­گیری های فرد به رفتارهای خطرناک منتهی شود. هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطه امید به زندگی با نگرش به رفتار بزهکارانه و تجربه مصرف مواد مخدر در میان دانش­آموزان پسر دوره دوم  متوسطه مدارس منطقه حاشیه تشین شیرآباد و مرکز شهر زاهدان بود. هدف فرعی پژوهش، مقایسه دانش آموزان مدارس شیرآباد و مرکز شهر از لحاظ متغیرهای پژوهش بود. روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانش آموزان شیر­آباد و مدارس ناحیه ی دو مرکز شهر زاهدان بودند که از میان آن، تعداد ۲۰۰ نفر از دانش آموزان (۱۰۰دانش آموز از  شیرآباد و ۱۰۰ دانش آموز از مرکز شهر) با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان مشارکت کنندگان در پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه سنجش نگرش به رفتارهای بزهکارانه (فضلی، ۱۳۸۹) و پرسشنامه امید (میلر و پاورز، ۱۹۹۸) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و آزمون تی مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد که بین امید به زندگی با نگرش منفی به رفتار بزهکارانه رابطه مثبت و با نگرش مثبت به رفتار بزهکارانه رابطه منفی و معنی داری وجود دارد (۰۰۱/۰≥p).  علاوه بر این نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که امید به زندگی  به ترتیب ۲۹، ۶ و ۳۳ درصد از واریانس تجربه مصرف مواد، نگرش مثبت و منفی به مواد را تبیین می­کند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که بین میانگین نمرات دانش آموزان شیرآباد و مرکز شهر در مقیاس های تجربه مصرف مواد، نگرش منفی و مثبت به مواد و امید به زندگی تفاوت معناداری وجود دارد (۰۰۱/۰≥p). بنابراین بر اساس یافته های این پژوهش توصیه می گردد با برگزاری کلاس ها و کارگاه های آموزشی در مدارس در زمینه افزایش امید به زندگی و امیدواری، سلامت جسمانی و روانی دانش آموزان را بهبود بخشید

امید به زندگی, تجربه مصرف مواد, نگرش به رفتار بزهکارانه