حسین ملکی نژاد - استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد
سمانه پور محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده منابع طبیعی، دا

تبخیر و تعرق یکی از مهمترین پدیده های اقلیمی موثر بر کشاورزی، منابع طبیعی و مدیریت منابع آب می باشد. بنابراین مطالعه هرچه بیشتر در زمینه تبخیر و تعرق باعث بهبود مدیریت در سطوح مزرعه و حوزه می شود. به طور کلی متغیرهایی که بر روی پدیده تبخیر و تعرق تأثیر گذارند شامل بارندگی، سرعت باد، تابش خورشیدی، فشار هوای سطحی زمین، رطوبت، تعداد ساعات آفتابی، میزان ابرناکی، جریانهای همرفتی، پوشش سطح زمین، خصوصیات خاک، گیاه، کیفیت آب در دسترس و غیره می شوند اما از آنجایی که تمامی این داده ها ممکن است که بیرای منطقه ای در دسترس نباشند، لذا تعیین اهمیت نسبی متغیرها و فاکتورهای موثر بر تبخیر و تعرق نقش زیادی در ارتباط با تعیین نیاز ابی گیاهان و میزان آبیاری در این مناطق ایفا می نماید. در تحقیق حاضر که بر روی ایران مرکزی، جنوب و جنوب شرقی کشور انجام شده است، پس از جداسازی مناطق همگن با استفاده از تجزیه عاملی، اهمیت هر یک از عوامل اقلیمی بر روی تبخیر مناطق همگن در هر ماه تعیین گردید. سپس برای هر ماه و در هر منطقه همگن، فرمول محاسبه تبخیر با استفاده از مهمترین پارامترهای اقلیمی آن بدست آمد. در نهایت تبخیر بدست آمده از فرمولهای فوق با مقادیر محاسبه شده توسط روش پنمن مانتیث، به عنوان یکی از معتبرترین روشهای برآورد تبخیر و تعرق، در هر ایستگاه مقایسه گردید. این مقایسه که به کمک آمارهای RMSE و MAE انجام شد، نشان داد که دقت فرمولهای مذکور در تعیین تبخیر و تعرق قابل قبول بوده و کارآیی مناسبی دارد.

تبخیر، تبخیر و تعرق پتانسیل، پارامترهای اقلیمی