شیرین خنتان - دانشجوی کارشناسی ارشد. دانشگاه ارومیه
عباس صمدی - هیئت علمی گروه علوم خاک, دانشگاه ارومیه

فسفر یکی از عناصر حیاتی برای کلیه موجودات زنده و عنصر ضروری برای رشد می باشد، لکن در صورت مصرف بی رویه آن موجب پدیده یوترفیکاسیون آب می شود. جذب فسفر توسط خاک ها می تواند در حرکت و قابلیت استفاده فسفر در خاک ها موثر باشد و تلفات فسفر از خاک ها را به آب سطحی و زیرزمینی مانع گردد. قدرت یونی محلول، نوع الکترولیت، pH و کانی های مهم تشکیل دهنده خاکهای آهکی از جمله کلسیت از عوامل موثر بر جذب و واجذبی فسفر بشمار می رود. در این مطالعه چهار نوع الکترولیت مختلف (2-10 مولار CaCl2، 4-10مولار CaCl2، 2-10×3 مولار NaCl و 4-10مولار NaCl) و ترکیب محلول خاک، برای خاک مورد مطالعه (با 50% کربنات کلسیم معادل) استفاده شد تا ویژگی های جذب فسفر در آن تعیین شود. افزایش قدرت یونی الکترولیت های مختلف مقدار جذب فسفر را افزایش داد. همچنین نوع کاتیون در قدرت یونی مساوی، جذب فسفر را تحت تاثیر قرار داد به طوری که بیشترین مقدار حداکثر جذب (Xm) (485 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) در محلول2-10 مولار CaCl2 مشاهده شد. در بین الکترولیت های مختلف، الکترولیت 2-10 مولار CaCl2 نتایج مشابهی را از نظر جذب فسفر در مقایسه با ترکیب محلول خاک نشان داد که بیانگر آنست که این الکترولیت می تواند در مطالعات جذب فسفر در خاک های آهکی مورد استفاده قرار گیرد.

ترکیب یونی، قدرت یونی، جذب فسفر، یوتریفیکاسیون، خاک آهکی