اصغر یاوری - Research Center for Environmental Determinants of Health (RCEDH), Health Institute, School of Health, Kermanshah University of Medical Sciences, Kermanshah, Iran
مهدی مرادی نظر - Research Center for Environmental Determinants of Health (RCEDH), Health Institute, School of Health, Kermanshah University of Medical Sciences, Kermanshah, Iran
سیده مریم شرفی - Environment Research Center, Research Institute for Primordial Prevention of Non-Communicable Diseases, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
امیرحسین نافذ - Research Center for Environmental Determinants of Health (RCEDH), Health Institute, School of Health, Kermanshah University of Medical Sciences, Kermanshah, Iran AND Environment Research Center, Research Institute for Primordial Prevention of Non-Communic
مقداد پیرصاحب - Research Center for Environmental Determinants of Health (RCEDH), Health Institute, School of Health, Kermanshah University of Medical Sciences, Kermanshah, Iran

زمینه و هدف: برای استفاده صحیح از کمپوست، تعیین کیفیت کمپوست اهمیت زیادی دارد. هدف از این مطالعه، تعیین تاثیر نسبت اختلاط عامل حجیم کننده بر روی شاخص های تثبیت و رسیدگی در کمپوست حاصل از فضولات مرغداری بود. روش بررسی: دو توده از مخلوط خاک اره همراه با فضولات با نسبت های حجمی ۱:۱ (W۱) و ۲:۱ (W۲) با روش ویندرو تهیه شد و یک توده حاوی فضولات مرغداری به عنوان شاهد (W۰) استفاده شد. به منظور تعیین شاخص های تثبیت و رسیدگی در کمپوست، مهمترین پارامترهای فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: فاز ترموفیلیک در نسبت ۱:۱ حدود ۷ هفته و در نسبت ۲:۱ حدود ۴ هفته طول کشید. مقدار رطوبت در توده ها از ۶۷/۳۹–۵۵/۰۵ درصد به ۴۰/۳۶-۲۸/۱۹ درصد رسید. نسبت اولیه C/N در توده های W۰، W۱ و W۲ به ترتیب ۲۷/۱۰، ۳۱/۴۰ و ۵۶/۲۴ بود که در پایان به کمتر از ۲۰ رسید. میزان کاهش مواد آلی در سه توده به ترتیب ۸/۳۰، ۶۲/۵۹ و ۸۵/۵۳ درصد بود. مرحله ترموفیلیک باعث کاهش شدید جمعیت  میکروارگانیسم های شاخص و پاتوژن در همه توده ها شد. بیشترین میزان فعالیت آنزیم دهیدروژناز در توده W۱ به مقدار mgTPF/g DW.h ۲/۹۵ بود و با کاهش دما تا روز پایانی مقدار آن  به mgTPF/g DW.h ۰/۲۹ رسید. نتیجه گیری: بهترین نسبت برای اختلاط خاک اره با فضولات مرغداری، نسبت ۱:۱ (v:v) بود. فعالیت های میکروبی و آنزیمی پارامترهای مفیدی برای پایش کمپوست سازی و تعیین میزان تثبیت کمپوست هستند و استفاده از این کمپوست در کشاورزی، باعث بهبود کیفیت خاک خواهد شد.  

Composting, Windrow method, Poultry waste, Sawdust, Stability indices, کمپوست سازی, روش ویندرو, فضولات مرغداری, خاک اره, شاخص های تثبیت