محسن پورخسروانی - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی دانشگاه اصفهان
عباسعلی ولی - استادیار ژئومورفولوژی، دانشگاه کاشان
مسعود معیری - دانشیار، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان

در مطالعات ژئومورفولوژی شکل­های سطح زمین منعکس­کننده­ی فرآیندها و ساختار سیستم­هایی است که در حال فعالیت هستند. بررسی ساختار و عملکرد این سیستم­ها امکان دستیابی به گذشته آنها و ترسیم روند تحول آینده آنها را هموار می­سازد. وجود ارتباطات قوی بین شکل،حجم و پراکنش نبکا با فرایندهای موثر بر آنها حاکی از دستیابی این چشم­اندازها به مورفولوژی تعادلی برای شرایط اقلیمی مناسب می­باشد. وجود پوشش گیاهی عامل مهمی است که با کاهش سرعت باد نزدیک سطح زمین باعث تشکیل نبکا در     محیط­های خشک و نیمه خشک می­شود. در این پژوهش ارتباطات موجود بین خصوصیات مورفولوژی گونه Reaumaria Turcestanica با عوامل مورفومتری نبکاها مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. بر اساس نتایج آنالیز رگرسیون بهترین عوامل توجیه­گر حجم نبکا دو  مولفه­ی تاج پوشش و ارتفاع گیاه تواما با ضریب تبیین ۸۶ درصد و ۴۷۴/۱۱۰۸۵- H ۳۴۷/۷۶ + L ۹۸۳/۲۶۲ = V می­باشد. همچنین مولفه تاج پوشش گیاه به تنهایی با ضریب تبیین ۸۵ درصد و رابطه ۲۹۷/۱۱۱۴۱ –L ۴۳۵/۲۹۹ = V و مولفه ارتفاع گیاه با ضریب تبیین ۶۷درصد و رابطه۴۵۲/۵۰۵۴ –H ۵۲۰/۴۸۸ = V در مرتبه­ی بعدی از نظر توجیه حجم نبکا قرار می­گیرند. بنابراین گونه Reaumaria Turcestanica با داشتن تاج پوششی با تراکم متوسط قابلیت به دام انداختن رسوبات بادی در محدوده­ی تاج پوشش را دارا بوده و در نهایت منجر به ایجاد نبکا می­گردد. ایجاد ارتباطات قوی بین تاج پوشش و ارتفاع گیاه با حجم نبکا شاهد این مدعاست.

سیرجان, مورفولوژی, مورفومتری, نبکا