نجمه ماستری فراهانی - گروه معماری و شهرسازی، دانشکده دختران کرج (۱۷شهریور)، دانشگاه فنی و حرفه‎ای، کرج، ایران.
مریم آزموده - گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
سپیده افشاری راد - مهندسی طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

امروزه استفاده از طبیعت و آثار شفابخش آن، به عنوان یکی از راهکارهای معماری پایدار موردتوجه ویژه طراحان و مدیران شهری قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش تعیین و اولویت‎بندی مشخصه‎های موثر بر طراحی شفابخش فضاهای درمانی پایدار، به‎عنوان یکی از زیرساخت‎های شهری، به ویژه در تعامل با طبیعت است. روش بررسی این پژوهش که به صورت آمیخته انجام شده، شامل چهار گام است. در گام اول، با روش مطالعه کتابخانه‎ای و بررسی پژوهش‎های گذشته به بررسی مشخصه‎های موثر بر شفابخشی در فضای درمانی پرداخته شده است. در گام دوم با استفاده از روش دلفی، مصاحبه و پرسش از خبرگان با روش لیکرت، مشخصه‎های نهایی تعین و اولویت‎بندی و با استفاده از نرم افزار SPSS به روش استنباطی، تحلیل شد. در گام سوم، به شیوه موردپژوهی نحوه و میزان کاربرد این مشخصه‎ها در نمونه‎های واقعی مورد تحلیل استنباطی قرار گرفت. در گام آخر با استفاده از نتایج حاصل از آنها یک مدل کاربردی جهت طراحی مرکز درمانی شفابخش ارائه شده است. از نتایج حاصل از روش دلفی به اولویت بندی ۱۰ مشخصه شفابخش در طراحی فضاهای درمانی، توسط صاحب نظران به دست آمد. از یافته های بخش دلفی و تحلیل استنباطی SPSS، می توان به میانگین بالای حذف عوامل استرس‎زا (۸/۴) و تعامل با طبیعت (۶/۴) میانگین پایین فعالیت‎های باغبانی (۲٫۴) پی برد. یافته‎های بخش موردپژوهی و تحلیل استنباطی نیز گویای میانگین بالای حذف عوامل استرس‎زا (۳) و تعامل با طبیعت (۳) و میانگین پایین طراحی مکانی برای خلوت (۱) است. در آخر با ترکیب و تطبیق نتایج حاصل از گام‎های مختلف پژوهش، مدل کاربردی با درنظرگرفتن اولویت‎بندی مشخصه‎ها، جهت طراحی شفابخش فضاهای درمانی به‎ویژه در تعامل با طبیعت ارائه شده است. این مدل قابل تعمیم به سایر زیرساخت‎های فضاهای شهری پایدار خواهد بود.

مراکز درمانی, بیمارستان, شفابخشی, طبیعت, گیاهان, .SPSS