علیرضا عصاره - عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت دبیر رجایی تهران
حسین لطفی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی
رضا پاشا - دانشجوی دکترای تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی تهران
مجید پژومان - کارشناس ریاضی دانشگاه فرهنگیان مازندران پردیس ساری

تربیت سیاسی دانش آموزان، از وظایف مسوولان آموزش وپرورش است و بی اعتنایی به آن موجب خسارات فراوان در ابعاد فردی و اجتماعی خواهد شد، بنابراین در عرصه تعلیم و تربیت، تربیت سیاسی یکی از اهداف مهم بوده که باید در مورد آن برنامه ریزی شود. هدف از تحقیق حاضر تحلیل محتوای دروس سال اول متوسطه از لحاظ میزان توجه به سواد سیاسی و مشارکت سیاسی می باشد؛ که سوال اصلی این است که در محتوای کتاب های درسی مقطع اول متوسطه به چه میزان به مسائل سیاسی توجه شده است؟ و فرضیه اصلی این بوده که در محتوای کتاب های درسی مقطع اول متوسطه به مسائل سیاسی توجه شده است، جامعه تحقیق از جامعه آماری تحقیق حاضر از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول شامل کلیه کتاب های درسی سال اول مقطع متوسطه (پایه نهم) می باشد. بخش دوم شامل کلیه معلمان هدیه های آسمانی (دینی و قرآن)، آمادگی دفاعی و مطالعات اجتماعی مقطع اول متوسطه شهر آمل می باشد. نمونه آماری نیز از دو بخش تشکیل شده است، در بخش اول به دلیل محدود بودن جامعه آماری از تمام شماری استفاده شده و کلیه کتاب های درسی پایه نهم مطالعه شده است. در بخش دوم از نمونه گیری غیر تصادفی استفاده شده و تعداد ۳۵ نفر از اساتید مورد پرسش قرار گرفته اند. وروش تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوا می باشد؛ و برای تجزیه و تحلیل داده های استنباطی تحقیق نیز از آزمون T تک نمونه ای، استفا ده شده است. یافته های تحقیق می دهد که از میان ۱۳ کتاب مقطع اول متوسطه تنها پنج کتاب مقولات سواد سیاسی را دارا می باشند که شامل آموزش قرآن، پیام های آسمانی، مطالعات اجتماعی، آمادگی دفاعی و فارسی می باشد (شامل ۱۲۶ مقوله). همچنین دو کتاب مقولات مشارکت سیاسی را دارا می باشند که شامل پیام های آسمانی و مطالعات اجتماعی می باشد (۱۴ مقوله). بررسی داده ها استنباطی نیز نشان می دهد که توجه لازم به سواد سیاسی و مشارکت سیاسی در کتاب های درسی دوره اول متوسطه نشده است.

تحلیل محتوا، دانش آموزان، مشارکت سیاسی، سواد سیاسی