امیرحسین مهدی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه دامغان
روشنک داورنیا - دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه قم
داریوش داورنیا - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه دامغان

میانجیگری و داوری از نهادهای تازه تاسیس در ایران میباشند. اگرچه این نهادها سابقه ی طولانی ندارند، لکن حل و فصل اختلافاتو دعاوی به شیوه ی مسالمت آمیز و از طریق صلح و سازش سابقه ای دیرینه در نظام دادرسی اسلامی دارد. حل و فصل اختلافات ازطریق مصالحه و سازش و ترغیب نمودن طرفین دعوا به صلح و سازش، همواره مورد تاکید دادرسی اسلامی بوده است. نهادهای داوریو میانجیگری و همچنین قاضی تحکیم در کلیه ی دعاوی ابتدائا سعی در ایجاد صلح و سازش دارند و در صورت عدم حصول سازش،در اموری که صلاحیت دارند، اقدام به صدور رای می نمایند و در صورتی که امر مرجوع الیهم در صلاحیت این نهادها نباشد و یا رایصادره مغایر با نص قانون باشد، آن را به مراجع صلاحیتدار ارجاع خواهند داد. میتوان گفت که نهادهای میانجیگری و اصلاح ذاتالبین و داوری، مشابه قاضی تحکیم می باشند. چنانچه اشاره شد مهمترین اولویت نهادهای مذکور، ایجاد صلح و سازش و دادرسیبه شیوه ی غیر رسمی می باشد. قاضی تحکیم در واقع به منزله ی خصوصی سازی قضاوت می باشد. بدین صورت که طرفین دعوا با توافقبه نزد وی جهت دادرسی و حل نزاع و اختلاف مراجعه می نمایند. با وجود اهداف مشترک میان نهادهای مذکور و برخی اشتراکات،لکن از برخی جهات همچون نحوهی انتخاب، شرایط، صلاحیت و برخی دیگر از موارد، میان نهادهای مذکور تفاوت هایی وجود دارد.

داوری، میانجیگری، قاضی تحکیم، قاضی منصوب، قضاوت خصوصی