پدرام حاتمی - PhD Candidate in Linguistics, Department of Linguistics, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Zanjan , Iran
فردوس آقاگل زاده - Professor of Linguistics, Department of Linguistics, Tarbiat Modares University. Tehran, Iran
بهزاد رهبر - Assistant Professor, Department of Linguistics, Faculty of Litreture and Language, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
محمدرضا اروجی - Assistant Professor, Department of Linguistics, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Zanjan, Iran

مقاله پیش رو با هدف واکاوی تحلیل گفتمان حقوقی قراردادهای تسهیلات بانکی گردآوری شده است. مسئله این پژوهش عبارت است از تاملی بر تحلیل گفتمان حقوقی متون قراردادهای مرابحه، جعاله، مشارکت مدنی و فروش اقساطی در گستره زبان شناسی حقوقی با استفاده از راهبرد بررسی مولفه های گفتمان مدار براساس الگوی ون لیوون (۱۹۹۶)، درنگی بر رازگونگی و مطالعه ابعاد شناختی گفتمان جاری در متون یادشده تا منابع ایجاد ابهام در این متون شناسایی شود. جهت ارزیابی فرضیات پژوهش با به کارگیری روش کیفی تحلیل گفتمان، مولفه های گفتمان مدار الگوی ون لیوون استخراج، میزان رازگونگی متن وانواع گونه های القایی در هر یک از بندهای قراردادهای مذکور شناسایی شده، بسامد و درصد وقوع آن ها استخراج شد. نتایج به دست آمده بیانگر وجود مولفه های گفتمان مدار صریح و پوشیده و رازگونگی در متن قراردادهای بیان شده است. کم ترین بسامد مولفه های صریح در قرارداد جعاله با بیست عدد و بیشترین درصد رازگونگی نیز در متن همین قرارداد به میزان ۸۱.۳ درصد دیده شد. بیشترین تعداد گونه القایی مبتنی بر تهدید نیزدر قراردادهای مرابحه و جعاله با یازده عدد ملاحظه شد. از مجموع واکاوی های به عمل آمده چنین استنتاج می شود با توجه به وجود مولفه های گفتمان مدار پوشیده و نیز رازگونگی در متن تمام قراردادهای تسهیلاتی اصلح است برای شفاف سازی متون از به کارگیری مولفه های پوشیده اجتناب کرد تا با کاهش میزان رازگونگی از ابهام متن نیز کاسته شود. نتایج این پژوهش کارشناسان حقوقی بانک ها را در نگارش متن قراردادهایی  با کاربردی همه فهم تر از زبان حقوقی یاری رسان خواهد بود.  

Forensic linguistics, Forensic discourse analysis, Facility contract, Socio-Semantic components, Manipulation, زبان شناسی حقوقی, تحلیل گفتمان حقوقی, قرارداد تسهیلاتی, الگوی ون لیوون, گونه القایی.