مجید عباس زاده مرزبالی - دکتری علوم سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران

مقاله ی حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که منشاء پیدایش هویت ملی در ایران، کدام دوره تاریخی میباشد؟ در پاسخ، مقاله بر این باور است که منشاء پیدایش هویت ملی در ایران را باید در دورهی باستان جستجو کرد. در واقع به دلیل قدمت تاریخی گسترده کشور ایران، میتوان نشانه هایی از وجود هویت ملی را از دوره باستان جستجو کرد. کشور ایران برخلاف بسیاری از کشورهای اروپایی و غیراروپایی که از قرن پانزدهم به بعد پیدا شدند، از دوره باستان دارای موجودیت و انسجام سیاسی، مرزها، تاریخ و فرهنگ خاص خود و نهاد دولت و پدیده ملت بوده است. در این مقطع تاریخی، غیر از سلوکیان که ریشه یونانی-مقدونی داشتند، دودمان های مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان حاکمیت داشتند که ازجمله موارد مهمی که از حکمرانی آن ها به ارث رسید، احساس هویت ملی در نزد اعضای جامعه ایران بود. به طورکلی میتوان گفت که مردمان سرزمین ایران در دوره باستان دارای یک آگاهی تاریخی، فرهنگی و سرزمینی از کشور خود بوده اند. به عبارتی دیگر، ساکنان ایران در عهد باستان، خود را ایرانی و متعلق به جغرافیای سرزمینی به نام ایران یا ایرانشهر میدانستند و نسبت به عناصر شکل دهنده ی آن دارای آگاهی بوده اند و همین آگاهی موجب ایجاد هویت ملی در میان آنان شده بود. نکتهی مهم این که، این آگاهی ملی از دوره باستان به ادوار بعدی تاریخ ایران منتقل شد.

هویت ملی، هویت ملی ایران، دوره باستان، آگاهی ملی.