اسفندیار جهانگرد - دانشیار و عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی ، تهران، ایران
آرین دانشمند - استادیار و عضو هیات علمی پژوهشکده علوم اقتصادی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
سامان پناهی - کارشناسی ارشد توسعه اقتصادی و برنامه ریزی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
بهنام نیک بین - کارشناس ارشد توسعه اقتصادی و برنامه ریزی دانشگاه علامه طباطبائی و پژوهشگر در پژوهشکده سیاستگذاری علم، فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف ، تهران، ایران

در کشورهای توسعه یافته افزایش سرمایه گذاری مستقیم خارجی یکی از عوامل اصلی در انتقال تکنولوژی های نوین، ارتقا بهره وری و رشد اقتصادی است، در صورتی که این موضوع برای کشورهای در حال توسعه لزوما چنین نیست و گاه نتایج عکس نیز در بر خواهد داشت. در این تحقیق به بررسی تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی(FDI) بر رشد اقتصادی ایران در شرایط همگرایی مشروط (Conditional Convergence) با استفاده از رهیافت خود بازگشت با وقفه های توزیعی (ARDL) به همراه آزمون کرانه­های پسران، شین و اسمیت (۲۰۰۱) طی سال های ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۴ خواهیم پرداخت. نتایج تخمین حاکی از آن است که اثر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی در چارچوب مدل رشد بسط یافته پاجولا و در حالت همگرایی مشروط، در کوتاه­مدت و بلندمدت منفی و معنادار است که البته در کشورهای در حال توسعه­ای مانند ایران و کشورهای مشابه و با در نظر گرفتن ساختار این کشورها نتایج دور از واقعیت نیست. بنابراین جهت استفاده کارامد و موثر از سرمایه­گذاری مستقیم خارجی باید ساختارهای اقتصادی را اصلاح، قابلیت جذب تکنولوژی و بخش­های مولد که دارای ارزش افزوده بالایی هستند را شناسایی و منابع خارجی را به سوی این بخش­ها هدایت کرد. Increasing level of Foreign Direct Investment (FDI) in developed countries is one of the main and fundamental reasons for transferring brand-new technologies, improvement in the total productivity and economic growth, as well. Although, this is not necessarily true for developing countries and may sometimes act as a barrier to economic growth. In this study, we investigate the effect of FDI on Iran economic growth using Autoregressive Distributed Lag (ARDL) approach along with Bound’s test of Pesaran, Shin and Smith (۲۰۰۱), considering the conditional convergence throughout the period of ۱۹۷۰ to ۲۰۱۴. The results demonstrate that the impact of FDI on economic growth in the framework of augmented Pohjola growth model coupled with conditional convergence is negative and significant both in short and long run which is not far beyond the expectations for many developing countries like Iran, regarding their economic structures. Some of the reasons that cause this negative impact are the lack of necessary infrastructure, technology absorption capability and skills to use them in addition to inappropriate business environment, economic policies instability, managerial and executive related issues and the most important one that is the misleading of foreign investment resources to counterproductive sectors in lieu of productive ones.

رشد اقتصادی, تجارت خارجی, سرمایه گذاری خارجی, سرمایه انسانی, سرمایه فیزیکی. طبقه بندی JEL : F۱۴, E۲۲, F۱۶