آرش خیرالهی - دانشگاه آزاد اسلامی
مهدی فولادی پناه - دانشگاه آزاد اسلامی

از جمله سازه های اقتصادی مستهلک کننده انرژی جریان عبوری از روی سرریز های بلند، پرتابه های جامی هستند که جریان ریزشی باعث وقوع آبشستگی در حوضچه پایین دست آنها می شود. در این تحقیق تغییرات بستر حوضچه بصورت حفره آبشستگی در پایین دست سرریز سیفونی همراه با پرتابه مورد بررسی قرار گرفته است. ابعاد و موقعیت به صورت آزمایشگاهی و تئوریکی آنالیز شدند. نتایج آزمایشگاهی نشان داد بیشینه عمق آبشستگی تابعی از شدت جریان و عمق پایاب است. هم چنین زاویه پرتاب باکت روی فاصله های پشته بالادست و کف حفره از لبه سرریز بیشترین تاثیر را داشت. طول حفره، فاصله انتهای پشته پایین دست تا لبه سرریز و فاصله بیشینه عمق آبشستگی تا لبه سرریز تابعی از شرایط هیدرولیکی بودند و کمترین تاثیر را از زاویه پرتابه و اندازه ذرات رسوبی بستر داشتند. ارتفاع پشته بالادست ضریب همبستگی زیادی با زاویه پرتابه دارا بود. ارتفاع پشته پایین دست متاثر از دبی و عمق پایاب بود. بر مبنای تحلیل تئوریکی و با استفاده از تئوری پی باکینگهام معادلات خطی سه متغیره برای پیش بینی خصوصیات ابعاد و موقعیت حفره و پشته ها بدست آمد. مقایسه نتایج حاصل از مقادیر پیش بینی و اندازه گیری شده موید دقت مناسب معادلات استخراج شده بود.

آنالیز ابعادی, پرتابه جامی, پلانج پول, حفره آبشستگی, سرریز سیفونی