نصرت اله نجفی
معصومه عباسی
ناصر علی اصغرزاد
شاهین اوستان

در این تحقیق، اثر کشت برنج (Oryza sativa L.) رقم علی کاظمی، کمپوست لجن فاضلاب و کودهای شیمیایی بر تغییرات pH، EC، پتاسیم و سدیم محلول یک خاک قلیایی پس از غرقاب تحت شرایط گلخانه­ای بررسی گردید. آزمایش به­صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار، شامل مدت غرقاب در ۱۰ سطح (۲، ۱۱، ۳۰، ۳۷، ۴۲، ۴۹، ۵۶، ۶۳، ۷۸ و ۹۲ روز)، منبع و مقدار کودهای آلی و شیمیایی در شش سطح (شاهد، ۱۰۰% کودهای شیمیایی، ۲۰ گرم کمپوست لجن فاضلاب بر کیلوگرم خاک با و بدون ۵۰% کودهای شیمیایی، ۴۰ کمپوست گرم لجن فاضلاب بر کیلوگرم خاک با و بدون۵۰% کودهای شیمیایی) و کشت گیاه در دو سطح (با و بدون کشت برنج) انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که با افزایش مدت غرقاب در تیمار ۱۰۰% کودهای شیمیایی pH محلول خاک قلیایی کاهش یافت در حالی که در تیمارهای ۲۰ و ۴۰ گرم کمپوست لجن فاضلاب بر کیلوگرم خاک با و بدون ۵۰% کودهای شیمیایی افزایش یافت. در تمام تیمارهای مورد مطالعه، EC محلول خاک پس از غرقاب ابتدا افزایش و پس از رسیدن به حداکثر کاهش یافت. در تمام تیمارها، غلظت­ پتاسیم محلول خاک با افزایش مدت غرقاب کاهش یافت در حالی که غلظت سدیم محلول خاک افزایش یافت. pH محلول خاک با مصرف کودهای شیمیایی افزایش یافت درحالی­که با مصرف هر دو سطح کمپوست لجن فاضلاب کاهش یافت. EC و غلظت سدیم و پتاسیم محلول خاک با مصرف کمپوست لجن فاضلاب و کودهای شیمیایی نسبت به شاهد افزایش یافتند. در اواخر دوره رشد، pH محلول خاک در تیمارهای باکشت (رایزوسفر) کمتر از تیمارهای بدون کشت (غیررایزوسفر) بود. اثر کشت برنج بر EC محلول خاک معنی­دار نبود ولی بر غلظت پتاسیم و سدیم محلول خاک معنی­دار بود.

برنج, رایزوسفر, شوری, غرقاب, کمپوست, لجن فاضلاب