محمدحسن موحدی ساوجی - استادیار دپارتمان الاهیات، دانشگاه مفید، قم، ایران.

چکیده این نوشتار در پی آن است که به این پرسش پاسخ دهد که از دیدگاه قرآن کریم، آیا دستیابی به فلاح و رستگاری در سرای ابدی منحصر در اعتقاد و پایبندی به دین حق است؟ به دیگر سخن، کسانی که در آخرت از رستگاران و نجات یافتگان از شقاوت و عذاب به شمار می آیند، تنها از میان گروندگان به دین یا آیین حق خواهند بود یا امکان رستگاری و نجات انسان های باطل اندیشی که به دین حق معتقد نشده و راه باطل را برگزیده اند نیز وجود دارد؟ چه آیاتی از قرآن کریم بر این امکان یا عدم آن دلالت دارند، و در صورت امکان نجات یابی این دسته از انسان ها، چه شرایطی برای آن بیان شده است؟در پاسخ گویی به این پرسش ها، پس از بیان اجمالی سابقه این مبحث در میان پیروان ادیان، واژه کفر و کافر در لغت، و اصطلاح آن در قرآن کریم و نزد فقیهان مورد بررسی قرار گرفته؛ آنگاه نظری اجمالی به اظهارات موافقان و مخالفان افکنده شده، دلایل قرآنی هریک مورد بررسی قرار گرفته است، و در نهایت با تقسیم بندی باطل اندیشان به سه دسته: معاند، مقصر و قاصر، دسته اخیر در حوزه اعتقادات از نجات یافتگان دانسته شده اند.

واژگان کلیدی: کفر در قرآن, معاد در قرآن, قرآن و نجات, قرآن و تکثرگرایی دینی, پلورالیسم نجات