فاطمه بزازان - دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه الزهرا
فهیمه آزاددانا - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا

توسعه گردشگری و اثر مثبت آن بر رشد تولید و اشتغال در سطوح ملی و منطقه ­ای همواره به لحاظ اقتصادی مورد توجه برنامه­ ریزان اقتصادی بوده است. شهر قم به دلیل برخورداری از جاذبه ­های فرهنگی و مذهبی یکی از مهمترین مقصدهای گردشگری ایران محسوب می­شود. براساس گزارش مرکز آمار ایران، این شهر از نظر تعداد سفر انجام شده، در میان بیست شهرستان مهم کشور در فصل بهار و تابستان ۱۳۹۰ با تعداد ۳۳۳۳۸۳۴ سفر، بعد از مشهد، دومین رتبه را دارا بوده است. در همین راستا، هدف اصلی این پژوهش سنجش میزان اثربخشی گردشگری داخلی به استان قم بر اقتصاد استان قم و اقتصاد ملی با استفاده از رویکرد داده ستانده دو منطقه­ ای است. پایه­ های آماری تحقیق عبارتند از: جدول داده ستانده ملی سال ۱۳۹۰، هزینه گردشگران داخلی استان قم و اشتغال بخشی استان قم. برای این منظور اولین مرحله تحقیق برآورد ضرایب داده ستانده دو منطقه ­ای (استان قم و سایر اقتصاد ملی) است که با استفاده از روش غیر آماری AFLQ محاسبه شده است. یافته­ های این پژوهش نشان می­دهند با ورود گردشگران داخلی به استان قم در سال ۱۳۹۰، تولید استان به میزان ۵۶۲۵ میلیارد ریال (معادل ۱۶/۵ درصد ستانده استان قم) و اشتغال استان ۲۲۹۶۹ نفر (معادل ۰۸/۸ درصد کل اشتغال استان قم) افزایش یافته است. همچنین ورود گردشگران فوق در اقتصاد ملی به میزان ۷۵۳۲ میلیارد ریال تولید و ۲۶۱۶۳ نفر شغل ایجاد کرده است.

گردشگری, ضرایب داده ستانده دو منطقه ای, اشتغال, تولید