زهرا باقری - دانشکده زن و خانواده، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
سید رضا نقیب السادات - دانشیار دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی.
منصوره زارعان - استادیار دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران،

زنان به عنوان کاربران شبکه اجتماعی اینستاگرام همواره خواسته هایی را در زمینه موضوعات مرتبط با خود مطرح می کنند که برگرفته از گفتمان هایی است که دانسته یا ندانسته به آن پایبند هستند. از آنجا که یکی از نقش های زنان مادری است و با توجه به اهمیت این نقش در حفظ خانواده و جامعه، هدف این پژوهش گفتمان شناسی فرهنگی-اجتماعی زنان در اینستگرام و بررسی جایگاه خواسته های مادران بود. رویکرد این پژوهش اکتشافی و روش تحقیق کاربردی و کیفی بوده و برای انجام آن از روش تحلیل گفتمان نورمن فرکلاف استفاده شد. جامعه آماری، کلیه صفحات واقعی کاربران زن ایرانی با بیش از ۱۰۰۰۰ دنبال کننده، با استفاده از روش نمونه گیری نااحتمالی و تکنیک هدفمند، از هزار صفحه، ۵۶ صفحه دارای شرایط بودند. در نهایت یازده گفتمان محبوب زنان در اینستاگرام پیدا شد. در این گفتمان ها تنها یک گفتمان به این موضوع پرداخت. گفتمان های دیگر رویکردهای متفاوتی نسبت به مادران داشتند. گفتمان فمنیست رادیکال و گفتمان فمنیست لیبرال، نقش مادری را به طور کامل نپذیرفتند، گفتمان توانمندسازی زنان، گفتمان مطالبات فرهنگی و اجتماعی زنان، گفتمان ضدبلاگرهای تبلیغاتی و گفتمان مثبت نگری به بدن، نسبت به نقش مادری و مطالبات آن، بی تفاوت بودند و گفتمان حقوق زن، گفتمان خشونت علیه زنان، گفتمان فمنیست اسلامی و گفتمان نواندیشان دینی، صرفا به مسائل حقوقی مادری توجه داشتند. این وضع نشان از اهمیت پایین خواسته های فرهنگی و اجتماعی مادران دارد. به عبارت دیگر، اگرچه مادر نقش مهم و پررنگی در جامعه دارد اما به علل مختلف که نیازمند تحقیقی مجزا است، در مقایسه با سایر نقش های زنان از اهمیت کمتری برخوردار است.

خواسته های مادر, حقوق مادر, گفتمان شناسی, اینستاگرام