محمد باقر وثوقی - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران
مهدی احمد نیا - کارشناس ارشد زبانشناسی همگانی

جزیره قشم، اگرچه از لحاظ طبیعی از سرزمین اصلی ایران جدا مانده و آبهای خلیج فارس، فاصل ه ای کوتاه بین آن و خشکی اصلی ایجاد کرده است، اما از لحاظ فرهنگی، جزء تفکیک ناپذیر تمدن کهن ایران زمین محسوب می شود و سرتاسر این جزیره مملو از نمادها و نشانه های تمدن دیرپای ایران باستان است . جزیره قشم براثر این ویژگی ها، به موزه ای م ی ماند که آثاری بکر و دست نخورده از نشانه ها و پدیده های گوناگون و متنوع و در نوع خود کم نظیر، از نماد های آیینی و زبانی و سازه ای چند هزار ساله ایران را در خود جای داده است . با همه تلاش هایی که تا کنون در معرفی این ویژگی ها صورت پذیرفته ، اما گستردگی و تنوع پدیده ها به گونه ای است که پژوهشی بین رشته ای و در عین حال هدفمند را م ی طلبد تا بتواند بخشی از این میراث عظیم را به شایستگی معرفی و بازشناسی کند، این مقاله درصدد است تا موضوع اهمیت جایگاه قشم در مطالعات فرهنگ و تمدن ایران باستان را در وهله نخست به عنوان یک مسئله تاریخی مورد ارزیابی قرار داده و سپس برای نشان دادن تداوم فرهنگی چند هزار ساله این جزیره، اشتراکات بین گویش قشمی و زبان پهلوی ساسانی از لحاظ زبانشناسی به اختصار بررسی نماید . هدف اصلی این مقاله به دست دادن حداقل اطلاع از اهمیت جایگاه قشم در مطالعات فرهنگ و تمدن ایران باستان بوده و بر آن است تا الگویی درخور از پژوهش بین رشته ای در این زمینه ارائه نماید.

قشم، نمادهای تاریخی ،ایران باستان، گویش قشمی، پهلوی ساسانی