سیده زهرا ابطحی فروشانی - دانشجوی کارشناسی ارشد یاستانشناسی دانشگاه تهران
رضا سلمانپور - دانشجوی کارشناسی ارشد یاستانشناسی دانشگاه تهران

قشم که در تقسیمات جغرافیایی کنونی یکی از شهرستانهای استان هرمزگان محسوب میشود، به سبب موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد خود از جمله قرارگیری در دهانه تنگه استراتژیک هرمز و نزدیکی به بندرعباس یا جرون باستان و دیگر مناطق تجاری، بنادر و راههای بازرگانی، به عنوان بزرگترین جزیره خلیج فارس با وسعتی در حدود 1500 کیلومتر مربع از اهمیت چشمگیری در میان شهرهای ساحلی خلیج فارس برخوردار است. علاوه بر اهمیت اقتصادی -تجاری قشم، این شهر از لحاظ تاریخی و طبیعی نیز به سبب وجود آثار باستانی و طبیعی ویژه مورد توجه میباشد. از مهمترین چشماندازهای تاریخی قابل توجه این شهرستان بافت تاریخی روستاهای آن از جمله بندر لافت است، ویژگی چشمگیر بافت روستایی این شهرستان را میتوان در تعدد و تنوع بادگیرهای قرار گرفته بر فراز بام خانههای مسکونی، در ترکیب و هماهنگی با معماری بومی منطقه جستجو کرد، که علاوه بر معرفی بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی مردم این سرزمین و آشنایی با نوع معماری بومی منطقه، ترکیب بصری منحصر به فردی را نیز، از لحاظ زیبایی شناختی بوجود آورده است که بیش از هر چیز باعث آرامش و تلطیف روح میگردد. استفاده از بادگیر در مناطقی با آب و هوای گرم و خشک و گرم و مرطوب از دیرباز به منظور جابهجایی و خنک کردن هوای ساختمانها در خاورمیانه و مصر در انواع گوناگون رواج داشته است، در قشم نیز به سبب وضعیت آب و هوایی گرم و مرطوب، از انواع بادگیر در اعصار مختلف تاریخی استفاده شده است. از اینرو سعی بر آن شده تا در این نوشتار به بررسی و شناخت بادگیرهای موجود در قشم به عنوان بخشی از هویت تاریخی این سرزمین پرداخته شود.

قشم، بادگیر، هویت تاریخی، اقلیمگرمومرطوب، معماری