آزاده وزیری - گروه خاک شناسی، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
نوید قنواتی - گروه خاک شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
احد نظرپور - گروه زمین شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

مولفه­های تعیین حد آستانه­ غلظت فلزات ­­سنگین در خاک­های مختلف بسیار متغیر است. استفاده از معیارهای موجود در قوانین زیست محیطی سایر کشورها و شهرها، برای بررسی آلودگی این فلزات در منطقه­ای دیگر مناسب نخواهد بود، بنابراین لازم و ضروری است که حد آستانه برای هر منطقه به صورت محلی تعیین شود. در این تحقیق از روش­ فراکتال غلظت- مساحت، به ­منظور تعیین غلظت زمینه­ سه فلز سرب، کبالت و نیکل در خاک­های سطحی استان خوزستان استفاده شده است. این تحقیق یک مطالعه تجربی-کاربردی است. جهت نیل به این هدف، تعداد ۸۷ نمونه از خاک­های سطحی استان خوزستان برداشت و با استفاده از دستگاه طیف سنجی جفت شده پلاسمای القایی (ICP-OES) آنالیز گردید. کمترین و بیشترین میانگین غلظت فلزات سنگین مورد بررسی، به ­ترتیب مربوط به سرب (۰۹/۹) و نیکل (۳۴/۶۶) (mg/kg) به­ دست آمد. در این مطالعه بعد از مرتب­­سازی داده­ها به­ ترتیب از زیاد به کم و تعیین فراوانی هر غلظت، نمودارهای لگاریتمی فراوانی تجمعی غلظت­ فلزات در مقابل مساحت رسم شد. با به­ دست آوردن نقاط شکست، حد آستانه­ هر فلز برای روش غلظت - مساحت تعیین شد. مقادیر زمینه برای فلزات کبالت، نیکل و سرب به­ترتیب برابر ۹۳/۶، ۵۹/۴۷ و ۲۶/۶ میلی­گرم بر کیلوگرم به­ دست آمد. نتایج نشان دادند که کاربرد روش­های فراکتالی در جدایی میزان زمینه از سایر جمعیت ­های ژئوشیمیایی بسیار مناسب است.

جمعیت ژئوشیمیایی, غلظت زمینه, غلظت - مساحت, فلزسنگین, مدل فراکتالی