علی یزدان پناهی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
خالد احمدآلی - استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
سلمان زارع - استادیار دانشکده منابع طبیعی ، دانشگاه تهران، کرج، ایران
محمد جعفری - استاد دانشکده منابع طبیعی ، دانشگاه تهران، کرج، ایران

آب مهم ترین عامل محدودکننده توسعه و رشد بسیاری از گیاهان، در مناطق خشک و بیابانی است. افزودن مواد اصلاحی به خاک برای بهبود ویژگی­های فیزیکی خاک و افزایش کارایی مصرف آب، یکی از مهم­ترین راه های مقابله با کمبود آب بشمار می­رود. در این مطالعه به منظور بررسی اثر افزودن بیوچارهای طبیعی و بیوچار کمپوست زباله شهری بر ویژگی­های فیزیکی خاک (وزن مخصوص ظهری، وزن مخصوص حقیقی، رطوبت ظرفیت زراعی، رطوبت نقطه پژمردگی، آب قابل دسترس، هدایت هیدرولیکی اشباع و دور آبیاری)، که مهمترین تاثیر را در مدیریت آبیاری دارند، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه انجام گرفت. فاکتورهای در نظر گرفته شده شامل فاکتور بیوچار طبیعی در چهار سطح (۰، ۱، ۳ و ۵ درصد)، بیوچار کمپوست زباله شهری در چهار سطح (۰، ۱، ۳ و ۵ درصد) و فاکتور گونه گیاهی در یک سطح (گونه گیاهی اسکنبیل) (جمعا ۱۶ بستر خاک) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ویژگی­های فیزیکی خاک نشان داد که افزودن بیوچارها به خاک تاثیر افزایشی معناداری بر ظرفیت زراعی، آب قابل دسترس و دور آبیاری و تاثیر کاهشی معنی­داری بر هدایت هیدرولیکی اشباع، وزن مخصوص ظاهری و حقیقی داشت. به طوری­که با افزودن بیوچارها به خاک ظرفیت زراعی، نقطه پژمردگی دائم، آب قابل دسترس و دور آبیاری هر کدام به ترتیب میانگین افزایشی ۲/۱۷، ۸/۱۶، ۴/۱۷ و ۲/۳ درصدی و هدایت هیدرولیکی، وزن مخصوص ظاهری و حقیقی هر کدام به ترتیب میانگین کاهشی ۴/۳۹، ۴/۴ و ۷/۱۱ درصدی نسبت به تیمار شاهد داشتند. از بین تیمارهای مورد مطالعه، تیمار ۱۳ (خاک + ۵ % بیوچار طبیعی + ۵ % بیوچار زباله شهری) نسبت به تیمار شاهد بیشترین تاثیر را بر پارامترهای ذکر شده داشت.

بایوچار طبیعی, خصوصیات فیزیکی خاک, بایوچار کمپوست زباله