ماندانا شهنواز - دانشجو دکترا خاکشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
مهدی نورزاده حداد - استادیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور
علی غلامی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد اهواز
ابراهیم پناهپور - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد اهواز

فرسایش بادی معضلی است که در سال های اخیر بسیاری از نقاط ایران به ویژه استان خوزستان را درگیر نموده است که وقوع پدیده گردوغبار و حرکت ریز گردها از پیامدهای آن محسوب می شود. با عنایت به آثار محیطی مالچ های نفتی، کاربرد مالچ های پلیمری و گیاهی به منظور کاهش آثار زیست محیطی این گونه ترکیبات و حل معضل هدر رفت خاک در اراضی مستعد فرسایش در استان خوزستان، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق از دو نوع مالچ پلیمری و مالچ با پایه گیاهی، به عنوان تثبیت کننده خاک، در چهار سطح صفر، ۱۵%، ۳۰% و ۶۰% بر روی سه نوع خاک برداشت شده از کانون های فرسایش بادی استان اعمال شد. تاثیر مالچ های موردبررسی بر کاهش هدر رفت خاک در دستگاه تونل باد در سرعت های ۸، ۱۰ و ۱۳ متر بر ثانیه موردبررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش ها به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی موردبررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه وتحلیل آماری نشان داد که خاک های تیمار شده با هر دو نوع مالچ، اختلاف معنی داری با خاک شاهد در کاهش هدر رفت خاک دارند. از سویی نتایج نشان داد که دو نوع مالچ موردبررسی ازنظر تاثیر بر میزان کاهش هدر رفت خاک، اختلاف معنی داری باهم ندارد اما غلظت های مختلف مالچ های استفاده شده در سطح یک درصد باهم دارای اختلاف معنی داری هستند. نتایج بررسی تاثیر مالچ پلیمری و مالچ با پایه گیاهی نشان داد که کاربرد مالچ پلیمری به خوبی می تواند میزان هدر رفت خاک را در سرعت های ۸، ۱۰ و ۱۳ متر بر ثانیه در خاک های موردبررسی کاهش دهد. همچنین کاربرد مالچ با پایه گیاهی میزان هدر رفت خاک را در سرعت های ذکرشده در دو خاک زراعی الوان و هویزه به خوبی کاهش داد اما در خاک ماسه بادی بروایه این مالچ قادر به ایجاد تاثیری مثبت بر کاهش هدر رفت خاک در غلظت های پایین (۱۵% و ۳۰%) نبود که امر را می توان به متفاوت بودن اندازه توزیع ذرات خاک، میزان مواد آلی و نوع یون های موجود در خاک ها مرتبط دانست.

فرسایش بادی, مالچ پلیمری, مالچ گیاهی, هدر رفت