احمد سلطانی - دانشجوی دکتری تخصصی سلامت در بلایا و فوریت ها – گروه بهداشت بلایا ، دان
علی اردلان - مدیر گروه بهداشت بلایا، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران - مد
مجید اشرف گنجویی - دانشجوی دکتری تخصصی سلامت در بلایا و فوریت ها – گروه بهداشت بلایا ،دان

با توجه به زمان طلایی نجات مصدومین، درمیان بخشهای مختلف فاز پاسخ، شروع عملیات جستجو و نجات همراه و پس از بحث ارزیابی از فوریت بیشتری برخوردارمی باشد که این امر ضرورت پیش بینی و بکارگیری برنامه های لازم را تاکید می نماید. بدیهی است در این میان، بکارگیری تکنولوژی های برتر متناسب نیز واجدجایگاه ویژه ای می باشند . امروزه بهره مندی از قابلیت های مجموعه برنامه های مرتبط با دانش سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد توجه حوزه های مختلف قرار گرفته و می توان بکارگیری آن در مقوله مدیریت بحران را نمونه ای از رویکرد برنامه ریزی تکنولوژیک محور مدیریت بحران قلمداد نمود. در این مقاله ضمن معرفی پروژه ای در این زمینه، به بررسی نمونه ای عینی از نتایج مثبت بکارگیری این تکنولوژی در جریان عملیات جستجو ونجات در زلزله 6.5 ریشتری ساعت 22:12 مورخ 89/9/29 در شهرستان ریگان استان کرمان می پردازیم. قابلیت های سامانه طراحی شده این امکان را فراهم نمود تا مرکز کنترول و هدایت عملیات جمعیت هلال احمر استان کرمان به محض دریافت اطلاعات مربوط به کانون زلزله، با بهره مندی از 99 لایه اطلاعاتی مورد نیاز در مقوله مدیریت بحران و بر اساس سناریوی متصور بر مناطق آسیب دیده که متناسب با عمق کانون زلزله و شدت آن ارایه می گردد اقدام به احصاء کلیه مناطق مسکونی در شعاع 15 کیلومتری کانون اصلی نموده و براین اساس با انجام منطقه بندی عملیاتی، برای فراخوان و اعزام فوری 18 تیم جستجو و نجات در آوار در دسترس به مناطق مورد نظر اقدام نماید. از آنجاکه انجام فرایندهای شناسایی مناطق آسیب دیده و فراخوان، اعزام و هدایت تیم ها با توجه به موقعیت جغرافیایی استقرار ایشان از طریق سیستم ارتباطات رادیویی و بکارگیری تجهیزات ناوبری از راه دور صورت پذیرفت، لذا با کاهش زمان حضور، توجیه و اعزام تیم ها، عملیات با سرعت بالایی به انجام رسید و علیرغم وقوع حادثه درفاصله 250 کیلومتری مراکز تصمیم گیری و در ساعات پایانی شب( 22:12 ) عملیان جستجو و نجات با اعلام تعداد قطعی مصدومین و کشته شدگان در کمترین زمان ممکن( ساعت 2:30 بامداد) پایان یافت

سیستم اطلاعات جغرافیایی، جستجو و نجات، مدیریت بحران، زلزله، ریگان