آرزو ترابی فارسانی - کارشناس ارشد فیزیولوژی جانوری ٬ گروه علوم جانوری ٬ دانشکده علوم پایه ٬ دانشگاه شهرکرد.
مهران عربی - دانشیار فیزیولوژی جانوری ٬ گروه علوم جانوری ٬ دانشکده علوم پایه ٬ دانشگاه شهرکرد.

کلرپیریفوس (Chlorpyrifos) به عنوان یک حشرهکش موجب مهار استیل کولین استراز (AChE) در سیستم عصبی موجود زنده هدف می گردد. کرمهای خاکی به عنوان موجودات زنده غیرهدف تحت تاثیر آفت کش ها قرار می گیرند. مطالعه حاضر به منظور بررسی پاسخ های بیومارکری در کرمهای خاکی قرمز کالیفرنیایی (Eisenia fetida) تیمار شده با کلرپیریفوس تاریخ مصرفگذشته (Expired) به اجرا درآمده است . LC۵۰ حاد کلرپیریفوس تاریخ مصرفگذشته به میزان ۲۰۹ ≥ میلی گرم در کیلوگرم خاک خشک برای کرمهای خاکی تعیین گردید. در ادامه کرمها برای ۴ و ۸ روز با سه غلظت های زیر حدکشندگی از ۱/۵th) LC۵۰، ۱/۱۰th و (۱/۲۰th تیمار شدند. در انتها از کرمها عصاره کل بدن (هوموژنیت ) تهیه شد. نتایج ما ثابت نمود که تیمار با کلرپیریفوس تاریخ مصرف گذشته موجب افزایش محتوی پراکسیداسیون لیپیدی (LPO/MDA) و بروز کاهش در ظرفیت آنتی اکسیدانی تام (TAC) و فعالیت سلولاز (Cellulase) به ویژه در غلظت های زیاد در هوموژنیت کرم های خاکی شده است . خلاصه آن که کلرپیریفوس تاریخ مصرف گذشته با القای استرس اکسیداتیو موجب تغییرات بیوشیمیایی در بدن کرمهای خاکی شده که در غلظت های زیادتر نمود بیشتری داشته است . این تغییرات می توانند سبب بروز اختلالات فیزیولوژیکی مثل مشکلات گوارشی در این جانوران گردند.

کلرپیریفوس، کرم خاکی ، پاسخ بیومارکری استرس اکسیداتیو اختلالات فیزیولوژیکی .