مسعود قیصری خوراسگانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران
محمدرضا اختصاصی - استاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران
فرشید جهانبخشی - پژوهشگر، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران
اصغر زارع چاهوکی - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران

رسوبات بادی یکی از معضلات مناطق خشک و نیمه خشک ایران است . در این مناطق ، رسوبات بادی به دلیل کمبود یا فقدان پوشش گیاهی و موانع سطحی به راحتی با وزش باد جابه جاشده و سبب خسارت به تاسیسات زیربنایی می شود. بررسی توزیع اندازه و شاخص های مورفومتری ذرات در شرایط میدانی به دلیل نوسانات زیاد سرعت باد در پایه های زمانی با عدم قطعیت قابل توجه همراه است . بر این اساس پژوهش حاضر باهدف تعیین نقش سرعت های مختلف باد در توزیع و شاخص های مورفومتری رسوبات بادی با استفاده از تله های رسوبگیر سیفونی ۳ و BSNE در شرایط آزمایشگاهی انجام شده است . برای آمادهسازی محیط آزمایش از رسوبات بادی طبیعی با مشخصات: قطر میانه ۳۰۹ میکرون، جور شدگی ۶۷/۰ و چولگی ۳۷/۰ استفاده شد. در هر آزمایش ، سینی حاوی نمونه رسوبات، با مساحت ۴۰×۱۰۰ سانتی متر و عمق ۴ سانتی متر، به گونه ای در تونل باد قرار داده شد که سطح رسوبات مماس با کف تونل باشد. پس از نصب تله های رسوبگیر درون تونل باد، سه سرعت ۹، ۱۱ و ۱۳ متر بر ثانیه (بیش از سرعت آستانه رسوبات بادی ) با تداوم ۱۵ دقیقه اعمال شد. نتایج نشان داد که با افزایش سرعت باد و تشدید آشفتگی جریان، هر دو شاخص میانه و میانگین قطر ذرات به ادام افتاده به طور نسبی کاهش یافته است . این وضعیت در رسوبات هر دو تله رسوبگیر یکسان می باشد. بررسی شاخص جور شدگی بیانگر کاهش جورشدگی ذرات به دام افتاده در تله های رسوبگیر سیفونی نسبت به BSNE است . در هر دو مورد با افزایش سرعت مقدار عددی شاخص چولگی افزایش یافته ، به سمت ریزدانه ها میل می کند. به عبارتی ، افزایش جمعیت ذرات ریزدانه سبب کاهش مقدار میانگین و میانه ذرات شده است .

تله رسوبگیر، توزیع ذرات، فرسایش بادی ، تونل باد، رسوبات بادی