سعید امینی ورکی - گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
فرزانه ساسان پور - گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
طهمورث بهروزی نیا - گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
حبیب ا... فصیحی - گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

از اوایل سال ۲۰۲۰ میلادی، همه گیری جدیدی با عنوان کووید-۱۹، فضاهای شهری را تحت تاثیر خود قرار داد و به دنبال خود موجی از تحولات در ابعاد کالبدی، فضایی و اقتصادی شهر ایجاد کرد؛ به طوری که از یک پدیده پزشکی به پدیده اجتماعی، اقتصادی و در پی آن شهر و شهرنشینی تبدیل شد. از سوی دیگر در طول سال های ۲۰۲۱-۲۰۲۰، فاصله فیزیکی تعیین شده توسط مراجع ذی ربط به عنوان اولین راه حل پاسخگویی به بحران و به منظور جلوگیری از ابتلا به کووید-۱۹ به شدت دسترسی افراد به فضاهای شهری را تحت تاثیر قرار داد. ازاین رو این پاندمیک موجب ترغیب و به تحرک واداشتن خرق عادت و نوآوری های کوتاه مدت و راهکارهای سریع به مشکلات فوری شد، به طوری که همه گیری فرصت های واقعی برای بازنگری در فضای شهری ارائه کرد. دراین بین کشور ایران و بالاخص کلان شهر تهران از این بحران مصون نبوده و با توجه به جایگاه کلان شهر تهران به عنوان پایتخت سیاسی-اداری و تصمیم گیری کشور به عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و به منظور تجزیه وتحلیل داده ها و تعیین عامل های اصلی از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی ۴۰ گزاره تحقیق در خصوص تحلیل اثرات بحران پاندمیک (کووید-۱۹) در بازتعریف فضاهای شهری تهران به لحاظ داشتن بار عاملی مساوی یا بیشتر از ۶/۰ (معیار مبنا) در ۳ حیطه اصلی (بازطراحی، هوشمند سازی، چندمنظوره سازی) دسته بندی شدند. ازاین رو با توجه به بار عاملی، قرارگیری آن ها در هر عامل و ارتباط بین گزاره ها، ۳ عامل اصلی، بازطراحی با ۲۹ گزاره (۱۶۷/۴۱ درصد از واریانس کل)، هوشمند سازی با ۷ گزاره (۱۹۲/۱۵ درصد) و چندمنظوره با ۴ گزاره (۱۹۶/۹ درصد) شناسایی و به عنوان عامل های اصلی تاثیرگذار در بازتعریف فضاهای شهری شهر تهران شناخته شدند.د.

فضای شهری, بازطراحی, پاندمیک, کووید-۱۹, شهر تهران