عباسعلی پالیزبان
سید مصطفی قنادیان
حجت صادقی
بهاره قیصری

چکیده زمینه و هدف: تری ترپن ها می توانند اثر ضد التهابی داشته باشند. هدف از این مطالعه بررسی میزان مهارکنندگی مشتق سیکلوآرتانی تری ترپن های استخراج شده از گیاه فرفیون با نام های "سیکلوآرتان-۲۴-متیلن-۳-ال (۱)، سیکلوآرتان-۲۳-ان-۳و۲۵-دی ال (۲)، سیکلوآرتان-۲۳-ان-۲۵-متواکسی-۳- ال (۳) و سیکلوآرتان-۲۴-ان-۳-ال (۴)" بر فعالیت آنزیم سیکلواکسیژناز-۱ می باشد. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع تجربی است. آنزیم سیکلواکسیژناز-۱ از سلول های خونی (پلاکت و سلول های مونو-نوکلئار) توسط روش فیکول-پک استخراج شد. میزان مهار کنندگی تری ترپن ها (در غلظت های لگاریتمی ۱، ۱۰ و ۱۰۰ میلی لیتر/میکروگرم) بر اساس فعالیت پراکسیدازی آنزیم سیکلواکسیژناز-۱ به روش نقطه پایانی مورد ارزیابی قرار گرفت. اثر سایتوتوکسیسیتی هر ترکیب بر رده سلولی ال-۹۲۹، با اندازه گیری مرگ و میر سلولی (MTT) مطالعه شد. یافته ها: ترکیبات ۱، ۲ و ۴ در غلظت های (۱، ۱۰ و ۱۰۰ میلی لیتر/میکروگرم) "به ترتیب" با میزان۵۰IC برابر با، ۶۵/۹، ۵۱/۱۶، ۲۲/۹ (میلی لیتر/میکروگرم) اثر مهارکنندگی قابل قبولی بر آنزیم را در مقایسه با ترکیب کنترل، مهار کننده اختصاصی سیکلواکسیژناز-۱ (SC-۵۶۰)، از خود نشان دادند. ترکیب ۳ در مقایسه با ترکیبات دیگر اثر مهارکنندگی ضعیفی بر آنزیم سیکلواکسیژناز-۱ از خود نشان داد (۱۰۰ میلی لیتر/میکروگرم <۵۰IC .(تاثیر سمیت ترکیبات بر مرگ و میر سلول های ال-۹۲۹ در مقایسه با دوکسوروبیسین نشان داد که ترکیبات ۱، ۲، ۳ و ۴ دارای اثر توکسیک با ۵۰IC  به ترتیب برابر با ۸۸/۶۴، ۴۷/۶۴، ۶۰< و ۲۳/۶۶ میکروگرم/ میلی لیتر هستند. نتیجه گیری: تری ترپن های نوع سیکلوآرتان گیاه فرفیون می توانند خاصیت مهار کنندگی آنزیم سیکلواکسیژناز-۱ از خود نشان دهند. مطالعه سایتوتوکسیسیتی نشان می دهد که احتمالا از این ترکیبات در غلظت های کم می توان برای درمان بیماری های ناشی از افزایش فعالیت این آنزیم استفاده کرد. واژه های کلیدی: تری ترپن، سیکلواکسیژناز-۱، سیکلوآرتان، التهاب، رده سلولی ال-۹۲۹

Triterpenes, Cyclooxygenase-۱, Cycloartan, Inflammatory diseases, L-۹۲۹ cell lines, تری ترپن, سیکلواکسیژناز-۱, سیکلوآرتان, التهاب, رده سلولی ال-۹۲۹