مرتضی قلیزاده - دانشجوی دکتری مهندسی و مدیریت ساخت، گروه مهندسی عمران، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
سینا فرد مرادی نیا - استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

مطالعات اخیر به وضوح نشان دهنده این حقیقت بوده اند که داشتن انگیزه با افزایش بهره وری نیروی انسانی ارتباط مستقیم دارد. از همین رو توجه به عوامل انگیزشی کارکنان و نیازهای مختلف آنها یکی از مهمترین عوامل موثر بر بهره وری و بهبود عملکرد پروژه های سازمانی به شمار می رود. در معدود تحقیقات انجام شده بر روی بهره وری نیروی کار با روش پویایی سیستم، انگیزش منابع انسانی به عنوان یک متغیر کلیدی و تاثیر عوامل مختلف بر تغییر انگیزه و اثر آن بر بهره وری زمانی پروژه های ساخت کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از همین رو هدف مقاله حاضر بررسی اثر تغییر انگیزه و عوامل موثر بر آن بر بهره وری زمانی پروژه های ساختمانی با رویکرد پویایی سیستم می باشد. بدین منظور پس از شناسایی پارامترهای موثر بر انگیزش منابع انسانی از منابع کتابخانه ای و جمع آوری داده ها با استفاده از مطالعات پیمایشی با ابزار پرسشنامه و مصاحبه، اقدام به مدلسازی کیفی و حلقه های علت و معلولی بین پارامترها در نرم افزار Vensim گردید. همچنین با مدلسازی کمی، روابط بین پارامترها تعیین شد. در ادامه با تعریف سنایوهای مختلف مبتنی بر تغییر پارامترهای موثر بر انگیزش نیروی انسانی و بهره وری زمانی پروژه ها، اقدام به پیاده سازی مدل در یک پروژه واقعی (ساختمان اداری-تجاری) گردید. نتایج نشان داد با افزایش ۵۰% انگیزه نیروی انسانی در پروژه، نرخ صحیح انجام کار تا ۳ برابر نیز افزایش یافته و پروژه در زمان ۶۹۰ روز و ۳۰ روز کمتر از زمان تعیین شده به پایان می رسد. همچنین نتایج نشان داد که کاهش ۵۰% حقوق سبب افزایش تاخیر تا حدود یک سال در تکمیل پروژه و افزایش ۲۰% تاخیر در پرداخت حقوق منجر به افزایش تکمیل پروژه تا ۴ ماه و افزایش پارامتر نسبت حقوق به کار تا ۲ برابر سبب کاهش ۵ ماه از تکمیل پروژه خواهد شد.

انگیزه, نیروی انسانی, بهره وری, پروژه های ساختمانی, پویایی سیستم ها(SD)