ژیلا سلطان احمدی - مربی دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران
عباس عباس زاده - مربی دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران
بتول تیرگری - مربی دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران

مقدمه: سرطان های پستان و دهانه ی رحم شیوع و مرگ و میر بالایی در بین زنان دارند. روش های غربالگری، بهترین روش های تشخیص زودرس سرطان های زنان هستند که انجام آن ها به طور چشم گیری از میزان مرگ و میر آنان می کاهد. لذا این مطالعه به منظور تعیین میزان و علل مشارکت و عدم مشارکت زنان مراجعه کننده به درمانگاه های شهر کرمان در برنامه های غربالگری سرطان های پستان و دهانه ی رحم درسال ۱۳۸۶ انجام گرفت. روش کار: این پژوهش، مطالعه ای توصیفی است که بر روی ۲۰۰ زن متاهل که جهت کنترل بارداری، مراقبت بعد از زایمان، مشاوره ی تنظیم خانواده، بیماری های زنان ویا واکسیناسیون کودکانشان به پنج درمانگاه شهر کرمان مراجعه کرده بودند، انجام شد. روش نمونه گیری، خوشه ای و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه بود که پس از تعیین روایی و پایائی (ضریب پایایی۹۲/۰) توسط مصاحبه تکمیل گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS (نسخه ۱۴) و آزمون های آماری مجذور کای و ANOVA انجام شد. یافته ها: ۵/۲۲% زنان مورد مطالعه، در برنامه خودآزمایی پستان،۵/۲۱% در معاینه بالینی پستان و۲۷% در پاپ اسمیر مشارکت داشتند. بیش ترین علل مشارکت در برنامه های غربالگری سرطان پستان آگاهی از اهمیت آ ن و در برنامه غربالگری سرطان دهانه رحم، تشخیص زود هنگام سرطان بود. هم چنین بیش ترین علت عدم مشارکت زنان (در برنامه های غربالگری سزطان های پستان و سرویکس) عدم توصیه پزشک بود. مشارکت زنان در برنامه خود آزمایی پستان با سطح تحصیلات و شغل (۰۰۱ /۰>p)، معاینه ی بالینی پستان با سطح تحصیلات و شغل (۰۰۱/۰>p) و وضعیت اقتصادی (۰۴/۰=p) وجود داشت. هم چنین بین انجام نیز پاپ اسمیر با شغل (۰۰۱/۰>p)، سن (۰۱۴/۰=p) و سطح تحصیلات (۰۱۶/۰=p) نیز رابطه ی آماری معنی دار بود. نتیجه گیری: مشارکت زنان مورد مطالعه در برنامه های غربالگری چندان مطلوب نمی باشد. بیش ترین علل عدم مشارکت، عدم توصیه پزشک و عدم آگاهی بود، لذا تدوین برنامه های آموزشی توسط مراکز بهداشتی جهت آشنایی زنان با این برنامه ها، و نیز توصیه پزشکان، ماماها و کارکنان بهداشتی به شرکت آنان در این برنامه ها ضروری به نظر می رسد.

سرطان دهانه رحم, سرطان پستان, غربالگری, میزان مشارکت, پاپ اسمیر, خودآزمایی پستان, معاینه ی بالینی پستان