اژدر عنابی میلانی - دانشجوی دکتری دانشگاه تبریز و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منا

ضرورت استفاده صحیح از منابع آب در بخش کشاورزی بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک بر کمتر کسی پوشیده است.یکی از راههای استفاده مدبرانه و درست از منابع آب محدود، داشتن برنامه آبیاری مبتنی بر نیاز واقعی محصول است.روشهای مختلفی برای تعیین زمان و برنامه آبیاری ابداع شد هاند که عمدتا مبتنی بر پایش وضعیت آب در خاک و خود گیاهو یا ویژگیهای اقلیمی است. هدف این تحقیق مقایسه روشهای مبتنی بر وضعیت آب در خاک و نبات و شرایط اقلیمی باروش مرسوم زارعین بوده است. این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 8 تیمار و 4 تکرار بانجام رسید. تیمارها شامل آبیاری در دو نسبت عمق آب آبیاری (ID) به تبخیر انباشته از تشت کلاس A(CPE) برابر 0/8((I(1) و 1((I(2)، آبیاری در دو رطوبت 40((I(3) و 60((L(4) درصد آب قابل استفاده در ناحیه ریشه، آبیاری در روز درجه تنش (Stress Degree Day) انباشته 8 ((I(5) و 12((I(6)، دو آبیاری در مراحل آغاز ریشه دوانی و گلدهی ((I(7) و 4 آبیاری در مراحل آغاز ریشه دوانی، پایان پنجه زنی، آبستنی و مرحله شیری ((I(8) بودند. تبخیر انباشته توسط تشت تبخیر کلاس A، رطوبت نیمرخ خاک بروش وزن سنجی و دمای سایه بان توسط دماسنج مادون قرمز تعیین گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که اختلاف عملکرد بین تیمارهای مختلف آبیاری از نظر آماری معنی دار بوده و تیمار ((I(2) با 6/2 تن در هکتار عملکرد دانه بیشترین عملکرد را داشته که البته با تیمار ( (I(1) تفاوت معنی داری ندارد. تیمار ((I(7) نیز با 1/7 تن در هکتار عملکرد دانه کمترین عملکرد را بخود اختصاص داده است. از نظر وزن هزاردانه، تیمار ( (I(2) با 42/4 گرم و تیمار ((I(8) با 34/9 گرم بترتیب بیشترین و کمترین وزن هزاردانه را داشتند. از نظر کارآئی مصرف آب، تیمار ((I(7) با 7/4 کیلوگرم بر مترمکعب بیشترین و تیمار ((I(2) با 0/9 کیلوگرم بر مترمکعب کمترین کارآئی مصرف آب را داشتند.

تبخیر از تشت، رطوبت خاک، زمان آبیاری، کارآئی مصرف آب Stress Degree Day